Το ζήτημα των «οκτώ» εξακολουθεί να επισκιάζει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, κάτι που φάνηκε από τις δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών, σε μία κατά τα άλλα καλή συνάντηση με τον Ελληνα ομόλογό του, Νίκο Κοτζιά, στα επίσημα εγκαίνια του γενικού προξενείου της Ελλάδας στη Σμύρνη.
«Παρά τα ζητήματα που υπάρχουν μεταξύ μας, επικρατεί ψυχραιμία», ανέφερε ο κ. Τσαβούσογλου κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου με τον Νίκο Κοτζιά και πρόσθεσε:
«Θέλω να σου πω ότι δεν θα δώσουμε ποτέ άδεια να είναι στα εδάφη μας άνθρωποι, οι οποίοι χαρακτηρίζονται προδότες από σας, δεν θα φιλοξενήσουμε επίδοξους πραξικοπηματίες ή τρομοκράτες».
Αμεση ήταν και η απάντηση του Νίκου Κοτζιά, ο οποίος ευχαριστώντας τον κ. Τσαβούσογλου και την Τουρκία για τη φιλοξενία που δίνει στους διπλωμάτες μας τόνισε:
«Εμείς δεν φιλοξενούμε τρομοκράτες. Αυτό που έχουμε πάντα στη χώρα μας είναι τις διαδικασίες του Δικαίου και του Διεθνούς Δικαίου. Σε αυτό πιστεύουμε ότι στηρίζονται και οι σχέσεις μας, η φιλία μας, η κοινή μας πορεία στην Ευρώπη».
Και συμπλήρωσε:
«Πάντα υπογραμμίζω ότι μια ευρωπαϊκή Τουρκία, μια Τουρκία κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα είναι το μέγιστο κέρδος για την Ελλάδα. Δεν μπορώ να φανταστώ το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ενωσης χωρίς αυτή την ειδική σύνδεση με την Τουρκία. Αλλά δεν πρέπει να περιμένουμε εκείνη την ημέρα. Πρέπει πολύ νωρίτερα να καταργηθεί η απαίτηση βίζας από τους Τούρκους πολίτες και να έχει μια δουλειά λιγότερη το προξενείο μας. Η Τουρκία δικαιούται την υλοποίηση των συμφωνιών με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Ό,τι συμφωνούμε πρέπει να υλοποιείται κι από τις δύο πλευρές» .
Κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης των δύο υπουργών Εξωτερικών, πέταξαν πάνω από το προξενείο τουρκικά F 16. Ο Νίκος Κοτζιάς πέταξε τη «μπηχτή» του ρωτώντας αν πρόκειται για μια προγραμματισμένη άσκηση, αλλά ο Τσαβούσογλου δεν απάντησε. Τούρκοι αξιωματούχοι είπαν στη συνέχεια ότι ήταν πρόβες για αεροπορικό σόου και η ελληνική διπλωματική αποστολή σχολίασε ότι ήταν περίεργο που έγιναν την ώρα των εγκαινίων.
Το βίντεο της πτήσης των τουρκικών μαχητικών πάνω από το Ελληνικό προξενείο της Σμύρνης pic.twitter.com/08GMVfTvdQ
— Alexia Tasouli (@alexiatasouli) September 4, 2018
Στην τελετή είχαν προσκληθεί ο Μητροπολίτης Σμύρνης Βαρθολομαίος, ο Νομάρχης και ο Δήμαρχος Σμύρνης, εκπρόσωποι του Προξενικού Σώματος στη Σμύρνη.
Τα εγκαίνια του ελληνικού προξενείου πραγματοποιούνται λίγες μόλις εβδομάδες μετά την απελευθέρωση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών, η σύλληψη και η αυθαίρετη κράτηση των οποίων είχε αναστείλει επ’ αόριστον την τελετή, η οποία επρόκειτο αρχικώς να πραγματοποιηθεί στις 2 Μαρτίου.
Το ιστορικό κτίριο Καπετανάκη και η καθυστέρηση ανακαίνισης
Το κτίριο Καπετανάκη βρίσκεται στην προκυμαία της Σμύρνης και αποτελεί σημείο ιστορικής αναφοράς του Ελληνισμού. Διεσώθη κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή, αποτελώντας ένα από τα λιγοστά διασωθέντα παλαιά κτίρια της πόλης. Από το 1924, που επαναλειτούργησε η Προξενική Αρχή της Ελλάδας στη Σμύρνη μέχρι το 1955, το Γενικό Προξενείο στεγαζόταν σε διάφορα μισθωμένα ακίνητα επί της ιστορικής προκυμαίας της πόλης.
Το νεοκλασικό κτίριο κληροδότησε στο Ελληνικό Δημόσιο, το 1948, ο ομογενής Εμμανουήλ Καπετανάκης. Το 1955 παραδόθηκαν τα κλειδιά από τον Νομάρχη Σμύρνης. Διεκόπη, κατά αυτόν τον τρόπο η δικαστική διαδικασία για την αναγνώριση της ελληνικής κυριότητας του ακινήτου, σε μία προσπάθεια της Τουρκίας να κατευνάσει τη διεθνή κατακραυγή εναντίον της για τα Σεπτεμβριανά. Έκτοτε, το κτίριο Καπετανάκη στέγασε το Γενικό Προξενείο της Ελλάδος έως το 2001, οπότε και κρίθηκε ακατάλληλο, λόγω στατικών προβλημάτων.
Μετά από καθυστέρηση ετών, η σχετική σύμβαση ανακαίνισης-αποκατάστασης του διατηρητέου κτιρίου υπεγράφη το 2015. Τον Οκτώβριο του 2016 έγινε η προσωρινή παράδοση του έργου από την ανάδοχο εταιρεία. Το κόστος της ανακαίνισης-αποκατάστασης καλύφθηκε από εθνικούς πόρους, μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.
Κοτζιάς: Συνεργαζόμαστε για πιο δημιουργικές ελληνο-τουρκικές σχέσεις
«Είναι μεγάλη χαρά, για την ελληνική διπλωματία και εμένα προσωπικά, να κάνουμε τα εγκαίνια του ανανεωμένου προξενείου της Ελλάδος στη Σμύρνη» και μάλιστα «παρουσία του ομολόγου μου, Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Παρά τα προβλήματα που υπάρχουν ανάμεσα στα δύο κράτη, έχουμε βρει με τον κ. Τσαβούσογλου ένα δρόμο συνεργασίας, φιλικών σχέσεων και κοινής δράσης, όπου μπορούμε», ήταν τα πρώτα λόγια στον χαιρετισμό που απηύθυνε ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών.
«Η αποκατάσταση αυτού του επιβλητικού κτιρίου», πρόσθεσε ο Ν. Κοτζιάς, «είναι η αποκατάσταση του παρελθόντος, του παρόντος και ενός δημιουργικού μέλλοντος».
Επισήμανε με την ευκαιρία ότι «το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών -παρά την κρίση που είχαμε- αποκαθιστά, με σειρά μέτρων, κτίρια ιστορικού χαρακτήρα της ελληνικής διπλωματίας, όπως είναι το παρόν στη Σμύρνη, το κτίριο «Σεφέρη» στην Κορυτσά, η πρεσβεία μας στο Βερολίνο», και ανακοίνωσε ότι θα μπει και ο θεμέλιος λίθος για τη νέα πρεσβεία μας στην Αγκυρα.
Δεν παρέλειψε επίσης να ευχαριστήσει όλους όσοι εργάστηκαν στη Σμύρνη, την πρόξενο Αργυρώ Παπούλια και το προσωπικό του προξενείου για τις υπηρεσίες τους, τον πρέσβη μας στην Αγκυρα Πέτρο Μαυροειδή, τους Τούρκους επισήμους για την παρουσία τους στην τελετή, αλλά και το μητροπολίτη Σμύρνης κ.κ. Βαρθολομαίο ο οποίος για πρώτη φορά υποδέχθηκε υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας στη Σμύρνη.
Αναφερόμενος στη Σμύρνη ο Ν. Κοτζιάς είπε ότι «είναι η πόλη των ονείρων, της τραγωδίας και της δημιουργικότητας», εξηγώντας ότι είναι για δεύτερη φορά τόπος συνάντησης με τον Τούρκο ομόλογό του «με τον οποίο συνεργαζόμαστε για πιο δημιουργικές και πιο παραγωγικές σχέσεις ανάμεσα στα δύο κράτη αλλά και για να στηρίζουμε την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας».
«Σήμερα», σημείωσε ο Ελληνας ΥΠΕΞ, «στις δυο χώρες μας είναι επικεφαλής δυο μεγάλες προσωπικότητες – ηγέτες οι οποίοι, βασισμένοι στο Διεθνές Δίκαιο, μπορούν να λύσουν τα προβλήματα που εκκρεμούν.
Για ένα κοινό μέλλον, με σταθερότητα στην περιοχή. Για μια σταθερή και αναπτυσσόμενη Τουρκία, για μια σταθερή και αναπτυσσόμενη Ελλάδα».
#Izmir: FM @NikosKotzias inaugurated the renovated historic building of the Consulate General of #Greece. #Turkey FM @MevlutCavusoglu attended event / Ο ΥΠΕΞ Ν. Κοτζιάς εγκαινίασε το ανακαινισμένο ιστορικό κτήριο του Γενικού Προξενείου Ελλάδας στη Σμύρνη. ΥΠΕΞ Τουρκίας παρευρέθη pic.twitter.com/eNKUorUQXt
— Υπουργείο Εξωτερικών (@GreeceMFA) September 4, 2018
Στο πλαίσιο αυτό έκανε ειδική αναφορά στη συμπαράσταση της Ελλάδας προς την Τουρκία:
«Συμπαρασταθήκαμε και συμπαραστεκόμαστε στην Τουρκία ενάντια σε κάθε είδους πραξικοπηματίες και είμαστε σίγουροι ότι θα βρει και θα διατηρήσει τη σταθερότητά της στον οικονομικό της δρόμο».
«Η Σμύρνη είναι η πόλη της Δύσης εδώ στην Τουρκία. Η Τουρκία είναι μια μεγάλη δύναμη στην Ευρώπη. Η Ελλάδα είναι το κέντρο του πολιτισμού και της ιστορικής κληρονομιάς της Ευρώπης. Ο Θεός και ο Αλλάχ μας έδωσαν τη δυνατότητα και τη δυσκολία, καμιά φορά, να είμαστε γείτονες», ανέφερε.
Ειδικότερα για το προξενείο είπε ότι είναι «ένα προξενείο φιλίας, αγάπης ανάμεσα στους γείτονες», που επιβεβαιώνει και η παρουσία του κ. Τσαβούσογλου εδώ, και σε «αυτή τη μάχη που δίνουμε για ένα κοινό, ειρηνικό, σταθερό μέλλον».
Τσαβούσογλου: Θεμέλιος λίθος των σχέσεων ο διάλογος και η καλή συνεργασία
Από την πλευρά του ο κ. Τσαβούσογλου εξέφρασε την ιδιαίτερη χαρά του για την τέλεση των εγκαινίων μαζί με τον Ελληνα ομόλογό του στο ελληνικό προξενείο της Σμύρνης. Ανέφερε ότι η Τουρκία και η Ελλάδα είναι δύο χώρες που εναγκαλίζονται λόγω των ιστορικών και γεωγραφικών προσδιορισμών, προσθέτοντας ότι στην ουσία εκπροσωπούν δύο μεγάλους πολιτισμούς και φέρουν τα ίχνη αυτών των δύο σπουδαίων πολιτισμών που συνδέονται και από 5.000 κοινές λέξεις.
Στο πλαίσιο αυτό τόνισε τη σημασία του διαλόγου ανάμεσα στις δύο χώρες επισημαίνοντας ότι ο διάλογος συνιστά τον ακρογωνιαίο λίθο των σχέσεων τους.
«Οπως λέει και ο Νίκος διερχόμαστε περιόδων τρικυμίας και δυσκολιών αλλά επειδή έχουμε σαν θεμέλιο λίθο των σχέσεών μας το διάλογο και την καλή συνεργασία, επικρατεί πάντοτε η ψυχραιμία που βοηθά πάντοτε στη συνέχιση αυτού του διαλόγου», σημείωσε.
Ειδική μνεία έκανε στην επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου στην Ελλάδα πέρσι τον Δεκέμβριο του 2017 χαρακτηρίζοντάς την ως «το άνοιγμα μιας νέας φάσης στις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας», και πρόσθεσε ότι ήταν η πρώτη επίσκεψη Προέδρου της Τουρκίας στην Ελλάδα μετά από 65 χρόνια.
«Εχουμε αναγάγει τις σχέσεις μας με την Ελλάδα σε ένα υψηλότατο επίπεδο το οποίο πραγματοποιείται μέσω των εργασιών του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας των δύο χωρών. Η τελευταία συνάντηση είχε πραγματοποιηθεί εδώ στη Σμύρνη και μακάρι η επόμενη να πραγματοποιηθεί στη γενέτειρα του Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη», ανέφερε προσθέτοντας ότι οι δύο πόλεις είναι αδελφοποιημένες.
«Δεν είναι μυστικό ότι μεταξύ μας υπάρχουν προβλήματα, αλλά η Ελλάδα πάντοτε μένει μακριά από τα δύο μέτρα και δύο σταθμά στηρίζοντας σταθερά την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας», ανέφερε.
