Ο Ουαλός Κλάιβ Τόμας είχε στη Γηραιά Αλβιόνα τη φήμη ενός διαιτητή ιδιαίτερα αυστηρού, που τηρούσε πάντα το γράμμα του κανονισμού. Στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Αργεντινής έμελλε να εδραιώσει αυτή τη φήμη του παγκοσμίως.
Το 1978 ο Τόμας ήταν 41 ετών και πήγε στο Παγκόσμιο Κύπελλο δίνοντας όρκο στον εαυτό του να κρατήσει το παιχνίδι «όσο πιο καθαρό γίνεται». Ο ίδιος άλλωστε εργαζόταν τότε σε μια εταιρεία καθαρισμού γραφείων και η τάξη και η καθαριότητα ήταν γι’ αυτόν δεύτερη φύση.
Το πρώτο παιχνίδι που κλήθηκε να διαιτητεύσει ήταν ένα ματς του 3ου ομίλου ανάμεσα στις φιναλίστ του Μουντιάλ του 1958, τη Βραζιλία και τη Σουηδία. Μια αποστολή που δεν επρόκειτο να είναι εύκολη, με τη Βραζιλία να έχει τη φήμη μιας βίαιης ομάδας που ευνοείται συστηματικά.
Πριν από το παιχνίδι, ο μάνατζερ της Σουηδίας, Γκέοργκ Ερικσον, περιέγραψε τη Βραζιλία ως «βρόμικη ομάδα», αλλά δεν παρέλειψε να τονίσει πως είχε εμπιστοσύνη στον Κλάιβ Τόμας. «Ευτυχώς», είπε, «έχουμε έναν ικανό διαιτητή, τον Κλάιβ Τόμας, που γενικά θεωρείται ο καλύτερος εδώ».
Το παιχνίδι στη Μαρ ντελ Πλάτα κύλησε χωρίς απρόοπτα μέχρι το 90ό λεπτό. Η Σουηδία άνοιξε το σκορ στο 37ο λεπτό με τον Τόμας Σέμπεργκ και η Βραζιλία ισοφάρισε με τον Ρεϊνάλντο με τη λήξη του πρώτου ημιχρόνου.
Η Βραζιλία πίεζε μέχρι το τελευταίο λεπτό για τη νίκη. Εκείνη την εποχή ο χρόνος των καθυστερήσεων επαφίετο αποκλειστικά στη διακριτική ευχέρεια του διαιτητή. Οι Βραζιλιάνοι κέρδισαν ένα κόρνερ και μετά ένα δεύτερο και στα τελευταία δευτερόλεπτα του αγώνα ένα τρίτο. Ο Νελίνιο, το δεξί μπακ, ετοιμάστηκε να το εκτελέσει, αλλά δεν έδειχνε να βιάζεται. Τοποθέτησε τη μπάλα και ο Πολωνός επόπτης του έκανε συστάσεις να τη μετακινήσει. Την ίδια ώρα ο Τόμας κοιτούσε το ρολόι του. Ο Νελίνιο εκτέλεσε τελικά το κόρνερ και την ώρα που η μπάλα βρισκόταν στον αέρα ο Ουαλός ρέφερι έβαλε στο στόμα του τη σφυρίχτρα και κάνοντας μεταβολή σφύριξε τη λήξη του αγώνα. Την ίδια ώρα πίσω του, ο Ζίκο έστελνε τη μπάλα στα δίχτυα του Χέλστρομ.
Η Βραζιλία είχε σημειώσει το νικητήριο γκολ ένα κλάσμα του δευτερολέπτου πιο αργά απ’ ό,τι έπρεπε. Στο στρατόπεδο της ομάδας επικρατούσε οργή και θυμός. Ο Κλαούντιο Κουτίνιο, προπονητής των Βραζιλιάνων, χτυπιόταν στον πάγκο και δεν μπορούσε να πιστέψει αυτό που μόλις είχε συμβεί. «Είναι απίστευτο, απίστευτο!», φώναζε. «Οι παίκτες μου είναι απίστευτα λυπημένοι και απογοητευμένοι!».
Δεν μπορούσε να φανταστεί τότε, ότι οι παίκτες του θα λυπούνταν ακόμα περισσότερο στη συνέχεια, αφού αυτή η ισοπαλία, που έριχνε τη Βραζιλία στον όμιλο της Αργεντινής στην 2η φάση των ομίλων, θα την άφηνε και εκτός τελικού, καθώς οι οικοδεσπότες, που χρειάζονταν τέσσερα γκολ για να προκριθούν στον τελικό, νίκησαν με 6-0 το Περού σε ένα παιχνίδι που μέχρι σήμερα θεωρείται ύποπτο.
Στη διάρκεια της προετοιμασίας για το Μουντιάλ οι διαιτητές είχαν υπογράψει ένα συμβόλαιο που τους απαγόρευε να μιλούν στον Τύπο. Ο Κλάιβ Τόμας είχε αρνηθεί να βάλει την υπογραφή του. Ετσι, μετά το τέλος του αγώνα, μίλησε σε δύο Βρετανούς δημοσιογράφους γι’ αυτό που μόλις είχε συμβεί. «Είδα την κεφαλιά, αλλά δεν είδα τη μπάλα να μπαίνει στα δίχτυα, γιατί είχα γυρίσει. Για μένα το παιχνίδι τελείωσε. Οι Βραζιλιάνοι δεν μπορούν να κατηγορούν κανέναν άλλον, παρά μόνο τους εαυτούς τους. Δεν θα έπρεπε να χάσουν τόσο πολύτιμο χρόνο μέχρι να χτυπήσουν το κόρνερ», τόνισε.
Ο Τόμας επέστρεψε στο Μπουένος Αϊρες και πήγε κατευθείαν για ύπνο. Τον ξύπνησε ο φίλος του, Κλιφ Μόργκαν, επικεφαλής του αθλητικού τμήματος του BBC, για να πάνε σε νυχτερινό κέντρο διασκέδασης. Επέστρεψε τις πρωινές ώρες, έπεσε ξανά για ύπνο κι ενώ κοιμόταν «τον ύπνο του δικαίου» τον ξύπνησε ο Φρίντριχ Σάιπελτ, μέλος της Επιτροπής Διαιτητών της FIFA για να τον ενημερώσει ότι είχε σφυρίξει το πρώτο και τελευταίο του παιχνίδι και πως θα πάει σπίτι του. Ο Ουαλός ρέφερι δεν σφύριξε ποτέ ξανά άλλον αγώνα Παγκοσμίου Κυπέλλου.
Εξαγριωμένος από το γεγονός ότι το όνειρό του να διαιτητεύσει τον τελικό, γκρεμίστηκε με αυτό τον τρόπο, έριξε τα βέλη του στον Ιταλό Σέρτζιο Γκονέλα που επελέγη για να σφυρίξει στον τελικό: «Μοιάζει με επικεφαλής μπάντας χορού και κατά τη γνώμη μου σφυρίζει κιόλας ως τέτοιος», είπε χαρακτηριστικά, εκφράζοντας την πικρία του γι’ αυτό που θεώρησε ότι του στέρησαν, ενώ εκείνος είχε κάνει απλώς το καθήκον του, μένοντας προσηλωμένος πιστά στο γράμμα του κανονισμού.
Ο Κλάιβ Τόμας συνέχισε να διαιτητεύει έως το 1984 και διατήρησε μέχρι το τέλος την πεποίθηση ότι η απόφασή του, γι’ αυτό που επρόκειτο να μείνει στην ιστορία ως το πιο αμφιλεγόμενο σφύριγμα στην ιστορία του Παγκοσμίου Κυπέλλου, ήταν σωστή.
«Ο Ζίκο άργησε», επέμενε. «Ενδεχομένως μόλις τέσσερα δέκατα του δευτερολέπτου, αλλά πάντως άργησε»…
