Έφτασε πάλι αυτή η μέρα κατά την οποία ο Παναθηναϊκός αλλά και συγκεκριμένα ΜΜΕ γιορτάζουν το λεγόμενο «έπος του Γουέμπλεϊ». Η μοναδικότητα αυτής της ιστορίας ξεκινά από την ονομασία της: κάποιος που δεν έχει την τύχη να γνωρίζει, στο άκουσμα της παραπάνω φράσης είναι πεπεισμένος ότι κάτι σπουδαίο έγινε στο Γουέμπλεϊ.
Όντως συνέβη κάτι σπουδαίο στο Γουέμπλεϊ το 1971, αφού η ομάδα που αγαπήθηκε όσο λίγες στην ποδοσφαιρική ιστορία, ο Άγιαξ του Γιόχαν Κρόιφ, κατέκτησε το πρώτο της κύπελλο Πρωταθλητριών από τα τρία σερί εκείνης της εποχής και τα τέσσερα συνολικά που έχει στην τροπαιοθήκη της. Στο Γουέμπλεϊ λοιπόν, το μόνο «έπος» ήταν αυτό του Άγιαξ που ουσιαστικά καθάρισε από το 5ο λεπτό τον τελικό, απέναντι σε έναν αντίπαλο που είχε μια φάση όλη κι όλη: την υπό πίεση κεφαλιά του Αντωνιάδη έπειτα από ένα χοντρό λάθος αμυντικού.
Η 53 επέτειος του «Γουέμπλεϊ» συμπίπτει με τα επινίκια της πρώτης ευρωπαϊκής κούπας στην ιστορία του ελληνικού ποδόσφαιρου, αυτή που κατέκτησε ο Ολυμπιακός κόντρα στη Φιορεντίνα. Αρκετοί ήταν εκείνοι που περίμεναν φέτος χαμηλότερους τόνους, αφού πλέον δύσκολα βγάζει νόημα ο εορτασμός μιας «πορείας» την ώρα που ο αντίπαλος έχει μόλις προσθέσει ευρωπαϊκό τίτλο στη μεγαλύτερη τροπαιοθήκη της χώρας. Δεύτερο κατά σειρά μετά την κατάκτηση του Youth League, όπου οι Νέοι των Ερυθρολεύκων έφτασαν στην κορυφή κόντρα σε Ίντερ, Μπάγερν και Μίλαν μεταξύ άλλων.
Εκεί όμως που τελειώνει η ανθρώπινη αξιοπρέπεια αρχίζει η ανάγκη για την επιβίωση και το μεροκάματο. Κάπως έτσι, ακριβώς οι ίδιοι άνθρωποι που στην αρχή της σεζόν πανηγύριζαν επειδή ο Ολυμπιακός είχε έναν βαθμό στον όμιλο του Europa μετά τις δυο πρώτες αγωνιστικές, τήρησαν με συνέπεια τη γραμμή του αυτοεξευτελισμού.
Προσπαθώντας να πείσουν τους εαυτούς τους αλλά και τους αφελείς που τους διαβάζουν, οι διασκεδαστές της ελληνικής δημοσιογραφίας επιχείρησαν να εμφανίσουν μια πορεία που στιγματίστηκε από αμέτρητες σκιές ως ανώτερη του ευρωπαϊκού τίτλου που κατέκτησε ο Ολυμπιακός. Δηλαδή, ο εφιάλτης τους αφού και μόνο το όνομα των Πειραιωτών τους κάνει να πετάγονται στον ύπνο τους.
Τις «σκιές» λίγο πολύ τις γνωρίζουν όλοι, παρ’ όλα αυτά η επανάληψη δεν έβλαψε ποτέ κανέναν. Μετά τη Ζενές Ες ο Παναθηναϊκός βρήκε απέναντί του τη Σλόβαν Μπρατισλάβας. Δυο από τους πρωταγωνιστές των Τσεχοσλοβάκων, οι αδελφοί Τσάπκοβιτς, εμφανίστηκαν ύποπτοι δωροδοκίας σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής από τη γερμανική Bild.
Παναθηναϊκός – Ερυθρός Αστέρας 3-0: Από την Bild και τη Stadio μέχρι τη Marca και την… κυρα-Δέσποινα
Πριν από μερικά χρόνια ακόμα και η Marca είχε φροντίσει να ρίξει την… πιστολιά της, όταν σε αφιέρωμά της σχετικά με τα 50 καλύτερα ευρωπαϊκά ματς όλων των εποχών, συμπεριέλαβε το Άγιαξ – Παναθηναϊκός 2-0 (λόγω των Ολλανδών προφανώς και της έναρξης μιας μεγάλης κυριαρχίας) για να σχολιάσει σχετικά:
«Ο τελικός έγινε απέναντι σε έναν κάπως απροσδόκητο αντίπαλο, τον Παναθηναϊκό από την Ελλάδα, ο οποίος παρά το γεγονός ότι είχε παίξει καλό ποδόσφαιρο εκείνη τη σεζόν, εξετάστηκε το ενδεχόμενο ο δεύτερος ημιτελικός του Κυπέλλου Πρωταθλητριών με τον Ερυθρό Αστέρα να αγοράστηκε.
Αυτά ήρθαν μετά από κάποιες δηλώσεις, στις οποίες ο Γιώργος Παπαδόπουλος κατηγορήθηκε ότι αγόρασε το παιχνίδι, στο οποίο έπρεπε να ανατρέψουν το 4-1»…
Για την πρόκριση επί του Ερυθρού Αστέρα θα μπορούσε να γραφτεί βιβλίο. Υπενθυμίζουμε ότι οι Πράσινοι είχαν ηττηθεί με 4-1 στο Βελιγράδι και στον επαναληπτικό καλούνταν να επιτύχουν ένα πραγματικό θαύμα. Το θαύμα έγινε με το 3-0 της Λεωφόρου, ωστόσο αυτά που αποκαλύφθηκαν στη συνέχεια μόνο… θαυμάσια δεν μπορούν να χαρακτηριστούν.
Η περιβόητη συνέντευξη της Δέσποινας Παπαδόπουλου με τη διάσημη ατάκα του Γιουγκοσλάβου πρέσβη «το πληρώσατε και θα το πάρετε», η οποία μάλιστα προβλήθηκε στο Mega που εκείνη την εποχή είχε ως συνιδιοκτήτη την οικογένεια Βαρδινογιάννη, είναι μια ολόκληρη ιστορία από μόνη της.
Εκείνες οι δηλώσεις είχαν προκαλέσει αίσθηση και στο Βελιγράδι, με τον Μίλε Νοβάκοβιτς να χαρακτηρίζει «στημένο» τον επαναληπτικό μιλώντας στην Blic, κάνοντας λόγο περί «νάρκωσης» του ίδιου και των συμπαικτών του. Το 2017 ο Στάνισλαβ Κάρασι – σπουδαίος παίκτης της εποχής – είχε επίσης εκφράσει στη novosti.rs τη βεβαιότητα για το ότι οι συμπαίκτες του ήταν ναρκωμένοι:
«Μετά από τη νίκη με 4-1, όλοι ήταν κάπως χαλαροί, ακόμα και η διοίκηση του συλλόγου, και ονειρευόμασταν τον τελικό με τον Άγιαξ. Αρχικά ήταν να κοιμηθούμε ένα βράδυ στα Σκόπια και μετά να φτάσουμε στην Αθήνα για γεύμα, ξεκούραση και μετά να πάμε στον αγώνα, αλλά ο (σ.σ. προπονητής) Μίλιαν Μίλιανιτς είπε ότι δεν ήθελε να αποπροσανατολιστούμε, οπότε φτάσαμε στην Αθήνα δύο ημέρες νωρίτερα. Μείναμε στο ξενοδοχείο “Hilton”. Προφανώς, δεν κοιμόμασταν, αφού μας υποδέχθηκαν με δυνατή μουσική, τύμπανα και προσβολές κάθε είδους.
Προσωπικά, αγωνίστηκα με την εθνική στο Ζάγκρεμπ και μετά ταξίδεψα στο Βελιγράδι με λεωφορείο για να πάρω το αεροπλάνο για την Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού κρύωσα και είχα υψηλό πυρετό, με συνέπεια να υπάρχει ζήτημα για το εάν θα ταξιδέψω για τον δεύτερο αγώνα».
Παρ’ όλα αυτά, ήσουν στην ομάδα;
«Ναι, διέμενα στον 7ο όροφο, ενώ όλοι οι υπόλοιποι στον 4ο όροφο, ώστε να μην τους κολλήσω. Δεν έβγαινα από το δωμάτιο. Μου έφερναν φαγητό και ποτέ δεν είδα κανέναν. Απλά έτρεχα σε έναν μακρύ διάδρομο για να κρατηθώ σε φόρμα. Έπρεπε να δοκιμάσω τον εαυτό μου πριν από τον αγώνα και τα κατάφερα, αλλά όταν τσεκάραμε τον αγωνιστικό χώρο, οι συμπαίκτες μου μού φάνηκαν κάπως περίεργοι, ήσυχοι, σαν να μην ήταν εκεί. Δεν μπορούσα να τους αναγνωρίσω.
Και μετά, μία νέα έκπληξη. Ήμασταν στα αποδυτήρια, μόνο οι έντεκα βασικοί και ο προπονητής Μίλιανιτς, κανείς άλλος δεν είχε πρόσβαση. Και τότε, το πλήθος φωνάζει. Βγαίνουμε έξω και βλέπουμε να προσγειώνονται δύο ελικόπτερα, να τρέχουν κορίτσια με μίνι φούστες και να μας μοιράζουν… οδηγούς. Εκείνη την ημέρα στην Ελλάδα άρχισε μετάδοση έγχρωμης εικόνας στην τηλεόραση, οπότε η “Philips” μοίρασε προσπέκτους ώστε να διαφημίσει τις τηλεοράσεις της.
Όσο πλησίαζε ο αγώνας, ο Γιόβαν Ατσίμοβιτς (σ.σ. επίσης βασικός στον αγώνα) με πλησίασε και μου είπε ‘είσαι γρήγορος σαν σφαίρα και εμείς τόσο αργοί’. Αυτό με εξέπληξε, με ταρακούνησε».
Η ιταλική εφημερίδα Stadio (που λίγο αργότερα συγχωνεύθηκε με την Corriere Dello Sport) είχε γράψει στις 12 Μαΐου του 1971 σε θέμα «Ο Ερυθρός Αστέρας και τα εκατομμύρια του Ωνάση» πως παράγοντες του σερβικού συλλόγου «πουλήθηκαν» για 300.000 δολάρια και ότι τέσσερις παίκτες (Ατσίμοβιτς, Ντουίκοβιτς, Κάρασι και Όστοϊτς) έλαβαν επιταγή 15.000 δολαρίων έκαστος. Κατά σύμπτωση(;), οι δυο τελευταίοι είναι αυτοί που μίλησαν για τα περί νάρκωσης, θέλοντας ίσως να βγάλουν από πάνω τους όσα τους καταλογίστηκαν εκείνη την εποχή από τον κόσμο της ομάδας.
Είπαμε, μόνο για την ιστορία του Παναθηναϊκός – Ερυθρός Αστέρας μπορεί να γραφτεί ολόκληρο βιβλίο, αφού τα ξένα δημοσιεύματα (σε Γερμανία, Ιταλία, Ουγγαρία και ποιος ξέρει πού αλλού) εκείνης της εποχής ήταν πάρα πολλά για να αγνοηθούν. Έτσι κι αλλιώς αρκετά εξ αυτών τα είχαμε αναφέρει πριν από λίγα χρόνια σε ένα άλλο αφιέρωμα. Σημαντική υποσημείωση το γεγονός πως στην Ελλάδα οι αποκαλύψεις ξεκίνησαν κάπου στο 1975 (στη Μεταπολίτευση δηλαδή), αφού υπήρχε ρητή απαγόρευση από το χουντικό καθεστώς να μην υπάρχει οποιαδήποτε αρνητική αναφορά στην επιτυχία του Παναθηναϊκού.
Αφήσαμε σκόπιμα για το τέλος την πρόκριση των Πρασίνων επί της Έβερτον. Διότι εδώ είναι που μπαίνει δυναμικά στην κουβέντα ο Ολυμπιακός. Για την οικονομία της κουβέντας δεν θα σχολιάσουμε τις αναφορές του διάσημου Άγγλου αθλητικογράφου Μπράιαν Γκλάνβιλ για τη διαιτητική αδικία σε βάρος της Έβερτον, ούτε και την απίθανη αποκάλυψη του Φίλιππα Συρίγου στην ΕΡΤ μπροστά στον εμβρόντητο Αριστείδη Καμάρα για τον διαιτητή του επαναληπτικού που κέρδιζε στον ιππόδρομο δίχως καλά-καλά να ποντάρει!
Θα σταθούμε – όσο αυτό είναι δυνατόν έπειτα από τόσες καταγγελίες – στο καθαρά αγωνιστικό κομμάτι της ιστορίας. Η νέα καραμέλα μετά τον ιστορικό θρίαμβο του Ολυμπιακού είναι πως το τρόπαιο που κατέκτησε ήταν «χαμηλού επιπέδου» και ότι οι αντίπαλοι που συνάντησε δεν συγκρίνονται με αυτούς που απέκλεισε ο Παναθηναϊκός.
Το μεγαλύτερο όνομα που απέκλεισαν οι Πράσινοι στον δρόμο προς το Γουέμπλεϊ ήταν η Έβερτον. Ιστορική ομάδα της Αγγλίας που είχε την ατυχία να ζει παντοτινά υπό τη σκιά της συμπολίτισσας Λίβερπουλ. Το 1970 η Έβερτον κατέκτησε το πρωτάθλημα Αγγλίας κι έτσι βρέθηκε στο κύπελλο Πρωταθλητριών την επόμενη σεζόν. Τη χρονιά ωστόσο που βρήκε απέναντί της τον Παναθηναϊκό ήταν σε πολύ κακή κατάσταση, τερματίζοντας 14η με 37 βαθμούς (με σύστημα 2-1-0), μόλις 3 περισσότερους από την 20η Γουέστ Χαμ που κατετάγη ακριβώς πάνω από τις δυο ομάδες που υποβιβάστηκαν.
Ευρωπαϊκά το όνομα της Έβερτον δεν σκορπούσε ποτέ τρόμο. Μέχρι και το 1985 οπότε κατέκτησε το κύπελλο Κυπελλούχων (νικώντας κατά σειρά τις UCD Δουβλίνου, Ίντερ Μπρατισλάβας, Φορτούνα Σιτάρντ, Μπάγερν και Ραπίντ Βιέννης), η μοναδική φορά που είχε φτάσει σε προημιτελικά ευρωπαϊκής διοργάνωσης ήταν το 1971, όταν και αναμετρήθηκε με τον ΠΑΟ. Μέχρι και σήμερα, αυτή είναι και η μεγαλύτερη «πορεία» της πλην του Κυπελλούχων που προαναφέραμε.
Ο πολυδιαφημισμένος Παναθηναϊκός του 1971 λοιπόν, απέκλεισε – έστω με όλες αυτές τις σκιές – τη 14η ομάδα του αγγλικού πρωταθλήματος. Ο Ολυμπιακός του 2024 πάλι, πέταξε έξω στον ημιτελικό το απόλυτο φαβορί για την κατάκτηση του Conference League και μια από τις καλύτερες ομάδες της φετινής Premier League, του κατά γενική παραδοχή κορυφαίου πρωταθλήματος στον πλανήτη.
Σε μια εποχή που τα οικονομικά μεγέθη έχουν ξεφύγει και που η δυνατότητα απόκτησης πολλών και σπουδαίων ξένων παικτών άνοιξε σε υπερθετικό βαθμό τη διαφορά των ισχυρών από τους ανίσχυρους, ο Ολυμπιακός διέλυσε με συνολικό σκορ 6-2 την 4η καλύτερη ομάδα της Premier. Σπαθένια, πεντακάθαρα και με τόσο πειστικό τρόπο που έκανε ολόκληρη την Ευρώπη να παραμιλά.
Πόσο… χαζοβιόλης μπορεί να είναι κάποιος ώστε να τολμά να παραθέτει δίπλα στο έπος του Ολυμπιακού τη δυστυχώς «σημαδεμένη» πορεία του Παναθηναϊκού πριν από 53 χρόνια, όταν ακόμη ο Αριστοτέλης Ωνάσης ήταν εν ζωή (το όνομα του οποίου είχε εμπλακεί στα δημοσιεύματα περί δωροδοκιών όπως είδατε πιο πάνω) και στην Ελλάδα υπήρχε δικτατορικό καθεστώς;
Ακόμα κι αν δεν υπήρχαν οι αμέτρητες σκιές για τις 3 από τις 4 προκρίσεις των Πρασίνων, μόνο εκπρόσωποι δημοσιογραφικών υπονόμων θα τολμούσαν να υποβαθμίσουν την κατάκτηση της πρώτης ευρωπαϊκής κούπας ελληνικού συλλόγου. Επιχειρώντας μάλιστα να απαξιώσουν τους αντιπάλους που νίκησε ο Ολυμπιακός, παρότι η φετινή Άστον Βίλα ασφαλώς και δεν συγκρίνεται με τη 14η Έβερτον της σεζόν 1970-71.
Τελικά, πόσες… «πορείες» αντέχετε;