Ο μπασκετικός Παναθηναϊκός έδωσε στη δημοσιότητα τις νέες φανέλες του την περασμένη Δευτέρα, επιλέγοντας ως τόπο παρουσίασης το μουσείο της Ακρόπολης. Η επιλογή είχε συγκεκριμένη σκοπιμότητα με δεδομένο ότι στις φανέλες των Πρασίνων απεικονίζεται ο Παρθενώνας. Πιθανότατα αυτός που βρίσκεται στον βράχο της Ακροπόλεως και όχι η ρέπλικα που χτίστηκε στο Νάσβιλ των ΗΠΑ στα τέλη του 19ου αιώνα, χωρίς όμως να παίρνω και όρκο.
Δεν είναι κακή ιδέα να θέλει κάποιος να διαφημιστεί μέσω του τελειότερου οικοδομήματος της αρχαιότητας παγκοσμίως. Όπως δεν είναι και πρωτοφανής, αφού πρόκειται για μια από τις πιο αναγνωρίσιμες εικόνες σε κάθε γωνιά του πλανήτη.
Κάπου εδώ μπαίνουμε στην ουσία του θέματος. Ο Παναθηναϊκός (και ο κάθε Παναθηναϊκός) δεν «διαφημίζει» την Ακρόπολη. Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι «διαφημίζει» ένα από τα πιο διάσημα κτίσματα της ανθρωπότητας. Σαν να ισχυριστεί η Αλ Αχλί ή η Ζάμαλεκ ότι διαφημίζει τις Πυραμίδες ένα πράμα. Δεν θα κυλιόσασταν στο πάτωμα από τα γέλια αν ακούγατε κάτι τέτοιο;
Να έχει ανάγκη διαφήμισης η Ακρόπολη λοιπόν, σίγουρα δεν παίζει ως σενάριο. Ο Παναθηναϊκός πάλι, σαφέστατα και έχει ανάγκη διαφήμισης. Γι’ αυτό και επέλεξε το εμβληματικότερο ανθρώπινο δημιούργημα για τη φανέλα του, ώστε να διαφημιστεί μέσω αυτού.
Παναθηναϊκός: Τα αποκαλυπτήρια των νέων εμφανίσεων, με τον Παρθενώνα να ξεχωρίζει (vid)
Ως επιφανές μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς ο Παρθενώνας «ανήκει» σε ολόκληρη την ανθρωπότητα κι έτσι δεν χρειάζεται να πληρώσει δικαιώματα κάποιος προκειμένου να χρησιμοποιήσει την εικόνα του.
Επειδή όμως με λένε Mythbuster για κάποιον λόγο, ήρθε η ώρα να χαλάσω τον ωραίο μύθο του Παναθηναϊκού και της Ακρόπολης των Αθηνών. Ως γνωστόν, η φυσική έδρα από ιδρύσεως των Πρασίνων μέχρι και σήμερα είναι οι Αμπελόκηποι. Τι σχέση έχουν οι Αμπελόκηποι με την Ακρόπολη και τον Παρθενώνα; Απολύτως καμία.
Έχετε ακούσει ποτέ τη φράση «Θεμιστόκλειο Τείχος»; Με τον όρο αυτό περιγράφεται το μεγαλύτερο οχυρωματικό έργο της Αττικής, το οποίο θεμελιώθηκε κατόπιν προτροπής του Θεμιστοκλή προκειμένου να προστατευθεί η πόλη των Αθηνών (479 π.Χ.). Όπως θα προσέξετε στην παρακάτω εικόνα, η οριοθετημένη με το ροζ χρώμα περιοχή είναι το τείχος που περίκλειε την πόλη και εννοείται ότι δεν έχει καμία σχέση με το γεωγραφικό σημείο των σημερινών Αμπελοκήπων. Και δεν υπήρχε και λόγος να γίνει κάτι τέτοιο, αφού η εν λόγω περιοχή ήταν εντελώς «εκτός σχεδίου» όπως θα λέγαμε σήμερα.
Ακόμα και στην εποχή της επέκτασής του επί ημερών αυτοκράτορα Αδριανού (λίγο μετά το 120 μ.Χ., απεικονίζεται με πράσινο χρώμα), η απόσταση από τους σημερινούς Αμπελόκηπους και τη Λεωφόρο Αλεξάνδρας ήταν και πάλι σημαντική.
Οι πιο παρατηρητικοί ίσως πρόσεξαν ότι οι ροζ γραμμές προεκτείνονται πέρα από το τείχος και χάνονται προς τα νοτιοδυτικά. Δεν είναι τίποτε άλλο από τα Μακρά Τείχη, δηλαδή τα δύο παράλληλα τείχη που κατασκευάστηκαν λίγα χρόνια μετά από αυτά του Θεμιστοκλή προκειμένου να διασφαλίσουν τη διέλευση ανθρώπων και εμπορευμάτων από και προς το λιμάνι του Πειραιά αλλά και το μικρότερο του Φαλήρου (το οποίο βρισκόταν στο σημερινό Παλαιό Φάληρο).
Τα Μακρά Τείχη ξεκινούσαν από τις Αστικές Πύλες του Πειραιά και κατέληγαν το μεν νότιο σκέλος στον λόφο του Αστεροσκοπείου και το δε βόρειο στον λόφο του Φιλοπάππου. Επί της ουσίας φανταστείτε μια διαδρομή παρόμοια με αυτή του ΗΣΑΠ από την Ακρόπολη μέχρι και το λιμάνι του Πειραιά.
Ως το επίνειο των Αθηνών, ο Πειραιάς λογιζόταν ως αναπόσπαστο κομμάτι της πόλης και η ζωτική σημασία του ήταν τέτοια που επέβαλε την οχύρωσή του σε ένα πολύ σπουδαίο έργο για εκείνη την εποχή. Συνεπώς, όντας ευθέως και απολύτως συνδεδεμένος με τον «κύκλο του άστεως» (όπως αποκαλούταν η περιοχή εντός των τειχών του Θεμιστοκλή), ο Πειραιάς ήταν σαφέστατα «πιο Αθήνα» από τους σημερινούς Αμπελόκηπους. Όχι μόνο στα χρόνια της αρχαιότητας, αλλά και ως τον 19ο αιώνα.
Αυτή η «αθηνοκαπηλία» κάποια στιγμή θα πρέπει να τελειώσει. Χωροταξικά οι Αμπελόκηποι ανήκουν στον σημερινό δήμο Αθηναίων. Όταν όμως κάποιος επιχειρεί παραπομπές και συμβολισμούς σε ιστορικό και αρχαιολογικό επίπεδο, οφείλει να γνωρίζει ότι η αρχαία πόλη των Αθηνών (και όχι των Αθηναίων όπως λέγεται ο σημερινός δήμος) ουσιαστικά κατέληγε στο λιμάνι του Πειραιά. Την πόλη που πραγματικά διαφημίζεται σε ολόκληρο τον κόσμο μέσα από τη μεγαλύτερη ελληνική ομάδα και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη μαζί της εδώ και έναν αιώνα. Τον Ολυμπιακό..