Η παραλλαγή Όμικρον του κορωνοϊού, μόλις έξι εβδομάδες μετά την εμφάνισή της στο διεθνές προσκήνιο, σπάει το ένα μετά το άλλο τα ημερήσια ρεκόρ κρουσμάτων στη μία χώρα μετά την άλλη – και στην Ελλάδα – με τους επιστήμονες να μην είναι ακόμη σίγουροι πόσο σοβαρό θα αποδειχθεί τελικά αυτό το νέο πανδημικό κύμα.
Είναι ήδη ορατό ότι το νέο στέλεχος του ιού συμπεριφέρεται πολύ διαφορετικά από τα προηγούμενα, τόσο επειδή το ίδιο είναι διαφορετικό, όσο και επειδή συναντά ένα διαφορετικό περιβάλλον. Μεγαλύτεροι αριθμοί ανθρώπων μολύνονται πια ή βρίσκονται σε καραντίνα από κάθε άλλη φορά, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ομαλή λειτουργία της κοινωνίας και της οικονομίας. Αντίθετα όμως με τις προηγούμενες φάσεις της πανδημίας, οι περισσότερες κυβερνήσεις δεν καταφεύγουν σε αυστηρά μέτρα και lockdown, χάρη αφενός στις βάσιμες ενδείξεις ότι τα εμβόλια συνεχίζουν να προστατεύουν από τη βαριά νόσο και αφετέρου στις πρώτες ενδείξεις ότι η Όμικρον προκαλεί σπανιότερα σοβαρή κλινική εικόνα και βαριά νόσηση σε σχέση με τη Δέλτα.
Οι επιστήμονες σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με το διεθνούς κύρους περιοδικό «Science», δεν είναι σε θέση ακόμη να προβλέψουν τον τελικό απολογισμό της Όμικρον, ενώ δεν μπορούν να αποκλείσουν ότι ακόμη κι αν η Όμικρον προκαλεί λιγότερο σοβαρά περιστατικά Covid-19, τα ήδη βεβαρημένα από τη Δέλτα νοσοκομεία τελικά θα υπερφορτωθούν. Ήδη σε διάφορες χώρες όπως οι ΗΠΑ – αλλά και στην Ελλάδα – καταγράφεται τις τελευταίες μέρες μια ανοδική τάση στις εισαγωγές στα νοσοκομεία. Προς το παρόν πάντως, σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης», τα νοσοκομεία φαίνεται να γεμίζουν με πιο αργό ρυθμό τις μονάδες εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ) τους από ό,τι τις απλές κλίνες τους Covid-19.
Οι ιολόγοι, επιδημιολόγοι, λοιμωξιολόγοι, μικροβιολόγοι και άλλοι επιστήμονες παρακολουθούν με αγωνία και ευελπιστούν ότι το νέο κύμα θα κορυφωθεί σύντομα και θα αρχίσει μετά να πέφτει, χωρίς στο μεταξύ να κατακλύσει τις ΜΕΘ. Μέχρι στιγμής ένα μικρότερο ποσοστό των νοσηλειών – σε σχέση με τα προηγούμενα πανδημικά κύματα – αποδεικνύεται τόσο σοβαρό, ώστε οι ασθενείς να καταλήξουν στις ΜΕΘ. Παρόλα αυτά, σε αρκετές ανεπτυγμένες χώρες ουκ ολίγα νοσοκομεία βρίσκονται σε συνθήκες κρίσης ξανά, αυτή τη φορά λόγω και της έλλειψης υγειονομικού προσωπικού, εξαιτίας των αυξημένων κρουσμάτων της Όμικρον – κάτι που επίσης έχει συμβεί σε ελληνικά νοσοκομεία.
«Στην αρχή της πανδημίας ανησυχούσαμε μήπως ξεμείνουμε από πράγματα όπως οι αναπνευστήρες. Τώρα το πραγματικό πρόβλημα είναι η έλλειψη προσωπικού», δήλωσε ο λοιμωξιολόγος-εντατικολόγος δρ Ράιαν Μέιβς της Ιατρικής Σχολής Wake Forest της Βόρειας Καρολίνας.
Η γενική πάντως εκτίμηση των γιατρών είναι ότι αυτό το κύμα Covid-19 λόγω της Όμικρον είναι διαφορετικό από το προηγούμενο της Δέλτα. Κάποιος που μολύνεται από τη νέα παραλλαγή, έχει πολύ μικρότερη πιθανότητα να αρρωστήσει βαριά, αν και μολύνονται τόσοι πολλοί, που ένας όχι αμελητέος αριθμός τελικά χρειάζεται κάποια θεραπεία με νοσηλεία, αν και μικρότερης διάρκειας από ό,τι με τη Δέλτα ή την Άλφα παραλλαγή.
«Κατά μέσο όρο – και τονίζω το κατά μέσο όρο – τα περιστατικά με Όμικρον είναι λιγότερο σοβαρά. Και αυτό προφανώς είναι καλό νέο για τους ασθενείς μας», δήλωσε ο δρ Τζέημς Μάσερ, επικεφαλής του τμήματος παθολογίας του Νοσοκομείου Huston Methodist του Τέξας.
Έτσι, το βάρος μέχρι στιγμής είναι μικρότερο στις ΜΕΘ και μεγαλύτερο στις λοιπές μονάδες των νοσοκομείων, που πιέζονται από τον ολοένα αυξανόμενο αριθμό εισαγωγών στις απλές κλίνες, κάτι που αυξάνει επίσης τον κίνδυνο μόλυνσης από κορωνοϊό άλλων ασθενών. Ενδεικτικά, το 50% έως 65% των ασθενών σε μερικά νοσοκομεία της Νέας Υόρκης εισάγονται στο νοσοκομείο για άλλο λόγο και στη συνέχεια διαγιγνώσκονται θετικοί με κορωνοϊό. Η ύπαρξη τόσων νοσηλευομένων ασθενών με ασυμπτωματική Covid-19, η οποία διαγιγνώσκεται μετά τυχαία από τους γιατρούς, συνιστά κίνδυνο για άλλους ασθενείς των νοσοκομείων.
«Και αυτοί οι ασθενείς πρέπει να μπουν σε απομόνωση. Πρέπει να αντιμετωπισθούν ως ασθενείς που μπορεί να μεταδώσουν την Covid-19 στο νοσοκομείο. Και όταν έχεις λιγότερο προσωπικό, τότε έχεις πραγματικά πρόβλημα. Ελπίζουμε να μην ματαιώσουμε προγραμματισμένα χειρουργεία, αλλά ήδη το εξετάζουμε», ανέφερε ο λοιμωξιολόγος δρ Κάρλος ντελ Ρίο της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Έμορι της Ατλάντα.
Οι εισαγωγές στα νοσοκομεία της Νέας Υόρκης και σε άλλες πολιτείες των ΗΠΑ όπως το Μέριλαντ έχουν ήδη ξεπεράσει εκείνες κατά την κορύφωση του περυσινού χειμώνα. «Βλέπουμε μια αύξηση στον αριθμό των εισαγωγών, αλλά δεν στέλνουμε τόσους πολλούς ασθενείς στη ΜΕΘ, ούτε διασωληνώνουμε τόσους πολλούς. Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι ασθενείς μας που έρχονται στα επείγοντα και οι οποίοι βγαίνουν θετικοί στον κορονοϊό, στη συνέχεια παίρνουν εξιτήριο», δήλωσε ο δρ Ραχούλ Σάρμα, επικεφαλής του τμήματος επειγόντων περιστατικών στο νοσοκομείο New York-Presbyterian/Weill Cornell.
Αν και είναι νωρίς ακόμη για βέβαιες προβλέψεις, οι έως τώρα κλινικές ενδείξεις από τα νοσοκομεία επιβεβαιώνουν τις αρχικές εργαστηριακές μελέτες ότι η Όμικρον είναι εγγενώς πιο ήπια και προκαλεί σπανιότερα πνευμονία. Εν μέρει αυτό συμβαίνει επειδή μολύνει ανθρώπους που έχουν ήδη κάποια ανοσία είτε λόγω εμβολιασμού είτε λόγω προηγούμενης λοίμωξης Covid-19. Η συντριπτική πλειονότητα των ασθενών με Όμικρον στις ΜΕΘ στις ΗΠΑ – και όχι μόνο – είναι ανεμβολίαστοι, ανοσοκατεσταλμένοι ή άλλοι ευπαθείς.
Με δεδομένο ότι υπάρχει χρονική υστέρηση ανάμεσα στις εισαγωγές στα νοσοκομεία και στις εισαγωγές σε ΜΕΘ, αναμένεται ότι οι τελευταίες θα αυξηθούν τις επόμενες εβδομάδες, σύμφωνα με τους ειδικούς στις ΗΠΑ. Το γεγονός ότι δεν υπάρχει ένας γρήγορος τρόπος να γνωρίζουν οι γιατροί αν ένας νέος ασθενής έχει μολυνθεί από παραλλαγή Δέλτα ή Όμικρον, τους αναγκάζει συχνά να δουλεύουν στο «σκοτάδι».
Από την άλλη, ο Έλληνας καθηγητής Άρης Κατζουράκης του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, ειδικός στην εξέλιξη των ιών, προειδοποιεί ότι κάλλιστα μπορεί να αναδυθούν νέες παραλλαγές του κορονοϊού με ανάλογη ικανότητα ανοσοδιαφυγής και εξάπλωσης όπως η Όμικρον, οι οποίες όμως θα είναι επίσης πιο θανατηφόρες. Και η νέα αυτή παραλλαγή ίσως ήδη κυκλοφορεί κάτω από το «ραντάρ». «Υπάρχουν ακόμη πολλά γράμματα στο ελληνικό αλφάβητο που μπορεί να χρειαστούμε», σύμφωνα με την επιδημιολόγο Μαρία βαν Κερκχόβε του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.