Σε επίπεδο κόκκινου συναγερμού μετρώνται οι τιμές του ιικού φορτίου του SARS-CoV-2 στα αστικά απόβλητα της Θεσσαλονίκης στις τελευταίες μετρήσεις της εβδομάδας, στο πλαίσιο της έρευνας που διεξάγει η Ομάδα Επιδημιολογίας Λυμάτων του ΑΠΘ με την ΕΥΑΘ, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και στο πλαίσιο του Εθνικού Δικτύου του ΕΟΔΥ.
Όπως φαίνεται στα διαγράμματα (επισυνάπτονται) που παρουσιάζει το ΑΠΕ-ΜΠΕ το ιικό φορτίο στα λύματα είναι γύρω από τις υψηλότερες τιμές που είχαν καταγραφεί τον περασμένο Απρίλιο, στο τρίτο κύμα της πανδημίας στην πόλη. Η εικόνα αυτή αποτυπώνεται και στο διάγραμμα, όπου καταγράφεται ο κυλιόμενος μέσος όρος επτά ημερών του ρυθμού έκκρισης ιικού φορτίου των λυμάτων σε σχέση με τα επιβεβαιωμένα κρούσματα που ανακοινώνονται.
Συγκεκριμένα στα δείγματα που λαμβάνονται καθημερινά στην είσοδο της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων Θεσσαλονίκης, αναφορικά με τις εξορθολογισμένες τιμές σχετικής έκκρισης ιικού φορτίου, η μέση τιμή των δύο πιο πρόσφατων μετρήσεων, δηλαδή της Τετάρτης 27/10 και της Πέμπτης 28/10 είναι:
-Αυξημένη (+34%) σε σχέση με τη μέση τιμή των δύο αμέσως προηγούμενων μετρήσεων της Δευτέρας 25/10 και της Τρίτης 26/10.
-Αυξημένη (+50%) σε σχέση με την μέση τιμή της προηγούμενης Τετάρτης 20/09 και Πέμπτης 21/09.
Πρύτανης ΑΠΘ: Κύμα πανδημίας των ανεμβολίαστων
«Είμαστε πλέον πάνω από το όριο του συναγερμού, πολύ κοντά στις μέγιστες τιμές που καταγράψαμε τον περασμένο Απρίλιο. Για αρκετές εβδομάδες υπήρξε μία σχετικά ήπια αυξητική τάση γύρω από υψηλές τιμές ιικού φορτίου, όμως παρατηρούμε στις πιο πρόσφατες μετρήσεις ότι ο ρυθμός αυτός επιταχύνεται, που σημαίνει ότι ο ιός διασπείρεται στην κοινότητα πολύ πιο γρήγορα», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρύτανης του ΑΠΘ και επιστημονικά υπεύθυνος του ερευνητικού έργου καθηγητής Νίκος Παπαϊωάννου.
Ερωτηθείς για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του τρέχοντος κύματος της πανδημίας στην πόλη, ο πρύτανης του ΑΠΘ εξήγησε πως «είναι εντελώς διαφορετικά από τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των προηγούμενων πανδημικών περιόδων», καθώς «τότε η μόνη δυνατότητα που υπήρχε για να προστατευτεί ο πληθυσμός και το σύστημα υγείας ήταν τα αυστηρά μέτρα περιορισμού της κινητικότητας των πολιτών, ενώ σήμερα το εμβόλιο είναι ασπίδα προστασίας για τη ζωή» και «σημαντικό ποσοστό των ατόμων που έχουν μολυνθεί αυτή την περίοδο από τον ιό είναι εμβολιασμένοι και παραμένουν εντελώς ασυμπωματικοί».
Συνεπώς, επισήμανε, ο πρύτανης του ΑΠΘ «ευλόγως η επιστημονική κοινότητα θεωρεί ότι το κύμα αυτό αποκαλείται κύμα πανδημίας των ανεμβολίαστων, όπως μαρτυρούν τα στοιχεία νοσηλευόμενων στις MEΘ και ασθενών που αποβιώνουν αλλά και η διάμεση ηλικία των κρουσμάτων της περιόδου, η οποία βρίσκεται κοντά στα 40 έτη» και «η εμβολιαστική κάλυψη στις νεότερες ηλικιακές ομάδες έχει περιθώρια να αυξηθεί σημαντικά».
«Ως επιστήμονες έχουμε καθήκον να λέμε την αλήθεια βασισμένοι σε επιστημονικά στοιχεία. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι ανεμβολίαστοι κινδυνεύουν συντριπτικά περισσότερο από τους εμβολιασμένους. Ο εμβολιασμός είναι η μόνη διέξοδος, παράλληλα με την τήρηση των μέτρων προστασίας της δημόσιας υγείας και των μέτρων ατομικής υγιεινής. Στην κοινότητα κυκλοφορούν πολλοί ασυμπτωματικοί ασθενείς, οι οποίοι δίχως να το γνωρίζουν μπορεί να μεταδίδουν το ιικό φορτίο με αποτέλεσμα δυστυχώς να μολύνονται ιδιαίτερα πολλοί ανεμβολίαστοι ή και άτομα μεγάλης ηλικίας με πολλά υποκείμενα νοσήματα», τόνισε ο κ. Παπαϊωάννου.
«Ο αριθμός των ασυμπτωματικών φορέων μπορεί να φτάσει το πενταπλάσιο των συμπτωματικών φορέων»
Από την πλευρά του ο καθηγητής Χημείας του ΑΠΘ Θοδωρής Καραπάντσιος δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Τα λύματα δείχνουν ότι φτάσαμε δυστυχώς σε ένα υψηλό επίπεδο διασποράς του ιικού φορτίου στο πληθυσμό της Θεσσαλονίκης. Στα λύματα ανιχνεύονται εκκρίσεις τόσο από ασυμπτωματικούς όσο και από συμπτωματικούς φορείς και για αυτό τα λύματα δίνουν τη συνολική εικόνα του πληθυσμού και όχι μόνο αυτών που έκαναν διαγνωστικό τεστ. Ενώ τα κρούσματα που ανακοινώνονταν καθημερινά τις τελευταίες έξι εβδομάδες εμφάνιζαν έντονες ημερήσιες διακυμάνσεις, τα λύματα αντίθετα παρουσίαζαν μια αργή αλλά προοδευτική αύξηση των τιμών ιικού φορτίου. Η συμπεριφορά αυτή στα λύματα κατέδειξε ότι το χαμηλό ποσοστό εμβολιασμού στην πόλη δεν ήταν ικανό να συγκρατήσει τη διασπορά μεταξύ των κατοίκων ούτε να οδηγήσει σε ένα μερικό κορεσμό σε μέτριο επίπεδο ιικού φορτίου. Αντίθετα, οδηγηθήκαμε σε μια ζώνη μεγάλης διασποράς σε όλα τα στρώματα του πληθυσμού όπου όλα τα ενδεχόμενα είναι πλέον ανοικτά».
Ο κ. Καραπάντσιος επικαλέστηκε «μια πρωτοποριακή ανάλυση που παρουσίασε πρόσφατα η ομάδα επιδημιολογίας λυματων του ΑΠΘ στη διεθνή βιβλιογραφία (**Petala, M., Kostoglou, M., Karapantsios*, Th., Dovas, Ch., Lytras, Th., Paraskevis, D., Roilides, E., Koutsolioutsou-Benaki, A., Panagiotakopoulos, G., Sypsa, V., Metallidis, S., Papa, A., Stylianidis, E. Papadopoulos, A., Tsiodras, S., Papaioannou, N., “Relating SARS-CoV-2 shedding rate in wastewater to daily positive tests data: A consistent model based approach”, Science of the Total Environment, 807(2), 150838, 2021, https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2020.150838 ), σύμφωνα με την οποία «όταν το ιικό φορτίο στη κοινότητα είναι τόσο υψηλό ο αριθμός των ασυμπτωματικών φορέων μπορεί να φτάσει το πενταπλάσιο των συμπτωματικών φορέων», επομένως, «αφού και οι ασυμπτωματικοί μπορούν να μεταδώσουν τον ιό, ο κίνδυνος είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν που υποδεικνύει ο επίσημος αριθμός των κρουσμάτων που ανακοινώνει η Πολιτεία».
«Εκτεταμένη διασπορά λόγω του στελέχους Δέλτα»
«Η αύξηση στο ιικό φορτίο των λυμάτων στη Θεσσαλονίκη στο διάστημα 18/9-15/10 είχε ρυθμό διπλασιασμού ανά 21 ημέρες», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αναπληρωτής καθηγητής Μοριακής Μικροβιολογίας του Τμήματος Κτηνιατρικής ΑΠΘ, Χρυσόστομος Δόβας. «Από τις 16/10 και μετά, με βάση τα κρούσματα όπως ανακοινώνονται καθημερινά, παρατηρείται ένας ρυθμός διπλασιασμού της διασποράς ανά 16 ημέρες. Στα λύματα όμως, από τις 15/10 και μετά, μετρήσεις 2 εβδομάδων καταδεικνύουν ότι το ιικό φορτίο διπλασιάζεται ανά 12 ημέρες και αυτό είναι εξαιρετικά ανησυχητικό. Εκτιμούμε ότι η αλλαγή αυτή οφείλεται σε εκ νέου αύξηση της διασποράς του ιού στην κοινότητα από τις 10 Οκτωβρίου και μετά. Όπως έχουμε αναφέρει, οι μετρήσεις μας είναι αντιπροσωπευτικές του συνόλου της κοινότητας και περιλαμβάνουν τους ασυμπτωματικούς νέους καθώς και τους εμβολιασμένους που έχουν μολυνθεί και οι οποίοι μπορεί να διαφύγουν της κλασικής επιτήρησης. Επίσης δεν αποκλείεται στο μέλλον, λόγω της πολύ μεγάλης διασποράς, να υπάρχει υποεκτίμηση των κρουσμάτων στην κοινότητα παρά τον μεγάλο αριθμό των διαγνωστικών ελέγχων που διενεργούνται καθημερινά. Η εκτεταμένη πλέον διασπορά του πολύ μεταδοτικού στελέχους Δέλτα, σε συνδυασμό με την αυξημένη κινητικότητα, αυξάνουν σημαντικά την πιθανότητα μόλυνσης ηλικιωμένων συμπολιτών μας με αντίστοιχη επίπτωση στα νοσοκομεία στο άμεσο μέλλον», επισήμανε ο κ. Δόβας.
«Δεν πεθαίνουν μόνο ηλικιωμένοι αλλά και νεαρά άτομα»
Σε ό,τι αφορά τη συσχέτιση της επιδημιολογικής εικόνας των λυμάτων με την κλινική εικόνα στα νοσοκομεία ο ο καθηγητής Παιδιατρικής Λοιμωξιολογίας του ΑΠΘ Μανώλης Ροηλίδης δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Δυστυχώς το σύστημα υγείας της Β. Ελλάδας και συγκεκριμένα της Θεσσαλονίκης έχει φτάσει πάλι στα όριά του. Μονάδες νοσοκομειακές διαφόρων ειδικοτήτων μετατρέπονται πάλι σε μονάδες covid για να νοσηλεύσουν τον συνεχώς αυξανόμενο αριθμό ασθενών με covid-19 που χρειάζονται νοσηλεία. Ιατροί άλλων ειδικοτήτων, π.χ. παιδίατροι, ΩΡΛ, κλπ, επιστρατεύονται για να καλύψουν μονάδες covid με προσωπικό. Οι ΜΕΘ των νοσοκομείων είναι ήδη πλήρεις και υπάρχει τεράστιο πρόβλημα πού θα νοσηλευθούν άλλοι ασθενείς καθώς είναι βέβαιο ότι ένας αριθμός από τους νοσηλευόμενους σε κλινικές covid θα χρειασθούν διασωλήνωση τις επόμενες μέρες και μεταφορά σε ΜΕΘ. Και φυσικά και οι θάνατοι εξ αιτίας covid είναι πάλι στα ύψη. Μία επίσκεψη στα κοιμητήρια της Θεσσαλονίκης με τις εκατοντάδες τάφους έτοιμους για να υποδεχθούν τα επόμενα θύματα της πανδημίας θα βεβαιώσει και τους πλέον δύσπιστους. Και δεν πεθαίνουν μόνο ηλικιωμένοι άλλα και νεαρά άτομα. Η συντριπτική πλειονότητα αυτών που νοσηλεύονται, ιδιαίτερα σε ΜΕΘ, είναι ανεμβολίαστοι. Και όσο σκέπτεται κανείς ότι θα μπορούσε να αποφευχθεί όλο αυτό σε μεγάλο βαθμό με τον πληρέστερο εμβολιασμό και την πιστότερη εφαρμογή των μέτρων… Έχουμε δρόμο μπροστά μας».