Δύο σκελετοί που βρέθηκαν θαμμένοι μαζί σε τάφο στη ρωσική πόλη Σαμάρα, εκτιμήθηκε ότι ανήκουν σε δύο άτομα που πέθαναν από βουβωνική πανώλη, τη γνωστή πανούκλα, περίπου 3.800 χρόνια πριν, αποκάλυψαν τα «μυστικά» τους στους επιστήμονες και αποτελούν πλέον τα αρχαιότερα γνωστά περιστατικά της τρομερής αυτής λοιμώδους νόσου.
Μια διεθνής ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής την Ελληνίδα ομογενή επιστήμονα, δρα Μαρία Σπύρου, του Τμήματος Αρχαιογενετικής του γερμανικού Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ για την Επιστήμη της Ανθρώπινης Ιστορίας, που έκανε τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature Communications», κατάφερε να «διαβάσει» το DNA του βακτήριου Yersinia pestis, το οποίο προκάλεσε τη θανατηφόρα πανώλη στο άτυχο ζεύγος.
Είναι η πρώτη φορά που υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις ότι η νόσος «θέριζε» ήδη από την Εποχή του Χαλκού, 1.000 χρόνια νωρίτερα από ό,τι πίστευαν οι επιστήμονες έως τώρα.
Το αρχαίο βακτήριο ηλικίας 3.800 ετών είναι πρόγονος αυτού που προκάλεσε την Πανώλη του Ιουστινιανού (μέσα έκτου αιώνα μ.Χ.), τον Μαύρο Θάνατο και τις θανατηφόρες επιδημίες στην Κίνα τον 19ο αιώνα. Αρχικός φορέας της νόσου ήταν οι ψύλλοι, που τη μετέδωσαν στα τρωκτικά και αυτά με τη σειρά τους στους ανθρώπους.
Οπως δήλωσε η Μαρία Σπύρου, «το Yersinia pestis είχε ήδη πριν από περίπου 4.000 χρόνια όλα τα γενετικά χαρακτηριστικά που επέτρεπαν την ταχεία εξάπλωση του βακτηρίου από τους ψύλλους στα τρωκτικά, στους ανθρώπους και στα άλλα θηλαστικά».
Η πανούκλα, η καταγωγή της οποίας περιβάλλεται ακόμα και σήμερα με μυστήριο, δεν έχει εξαφανιστεί από τον κόσμο. Σε αρκετές χώρες εξακολουθεί να υπάρχει, ενώ δεν εκλείπουν οι φόβοι για μια μελλοντική «δυναμική» επανεμφάνισή της, μέσω μιας ανεξέλεγκτης παγκόσμιας επιδημίας.