Eμείς γιορτάζουμε το Ψυχοσάββατο. Ο αγγλόφωνος κόσμος γιορτάζει το Halloween. Το Μεξικό γιορτάζει την «Dia de Los Muertos», τη Μέρα των Νεκρών.
Ναι, όσο περίεργο κι αν φαντάζει, στο τριήμερο αυτών των εορτασμών, οι Μεξικανοί γιορτάζουν τον θάνατο! Eχουν μια πολύ διαφορετική σχέση με τον θάνατο απ’ αυτήν που έχουμε εμείς. Στολίζουν σε μια γωνιά του σπιτιού έναν βωμό για τους νεκρούς τους, αλλά πηγαίνουν σε ζαχαροπλαστεία και τα μικρά φωνάζουν, κοιτώντας τις βιτρίνες με ζαχαρωτά σε σχήμα νεκροκεφαλής, «θέλω αυτό, θέλω εκείνο». Και τα τρώνε, με χαρά μεγάλη.
Ανταλλάσσουν calaveras, ποιήματα με στίχους «θα ’ρθει ο χάρος να σε πάρει» -ακόμα και σπουδαίοι ποιητές γράφουν calaveras- τα απαγγέλλουν με χιούμορ και χαρά.
Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι λοιπόν ξεχύθηκαν και φέτος στους δρόμους για να τιμήσουν τους αγαπημένους τους νεκρούς. «Είναι μια προκολομβιανή παράδοση και κομμάτι της καταγωγής μου και της πολιτισμικής κληρονομιάς μου. Αγαπώ τις παραδόσεις μου και τη χώρα μου, κι αυτή είναι μια από τις βασικές του Μεξικού» λέει η Μπρέντα Σακατένκο.
Μαζί με την Λετίσια, την ξαδέλφη της, έβαψαν το πρόσωπό τους ως catrina -το παραδοσιακό μεξικάνικο μασκάρεμα νεκροκεφαλής- και πήγαν στο Σόκαλο, τη μεγάλη πλατεία της πόλης για να γιορτάσουν τον… θάνατο.
Η Μπρέντα κρατούσε ένα μπουκέτο cempasuchitl (κατιφέδες, στη γλώσσα Ναουάτλ), λουλούδια που έχουν ρόλο-κλειδί στην παράδοση αυτού του εορτασμού, καθώς «έχει τη μυρωδιά του θανάτου και της ζωής. Το έντονο κιτρινοπορτοκαλί χρώμα τους φωτίζει τον βωμό που κάνουμε για τους προγόνους μας και τους βοηθά να επιστρέψουν εκεί που τους περιμένουμε με φαΐ, λουλούδια και φρούτα και με ό,τι τους ευχαριστούσε όταν ήταν ζωντανοί» εξηγεί.
Η παράδοση θέλει να περνούν οι Μεξικανοί τη βραδιά της 1ης και 2ας Νοεμβρίου στα νεκροταφεία, τιμώντας και γιορτάζοντας τη ζωή των αγαπημένων τους που έχουν φύγει.
Η παρέλαση καταλήγει στο Σόκαλο, όπου ένα μουσικό συγκρότημα παίζει μουσική techno και χιλιάδες κόσμου τραβά selfies μπροστά από δεκάδες trajineras (παραδοσιακές βάρκες που χρησιμοποιούνται στα κανάλια του Σοτσιμίλκο, το νότιο κομμάτι της πόλης).
Τα μηνύματα που ήταν γραμμένα πάνω στους κατιφέδες που στόλιζαν τις βάρκες είχαν να κάνουν με τις σημερινές αιτίες θανάτου στο Μεξικό: «Τέρμα στους θανάτους δημοσιογράφων», «Τέρμα στην παραβίαση των δικαιωμάτων των LGBTI», «Τέρμα στους θανάτους λόγω του εμπορίου όπλων».