Ήρθε πάλι αυτή η μέρα. Ακόμα και 198 χρόνια μετά την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, δεν υπάρχουν μόνο εκείνοι που τιμούν, γιορτάζουν ή απλώς πανηγυρίζουν (πανηγύρια και όχι πανηγυρισμούς). Υπάρχουν κι εκείνοι που μειώνουν, αμφισβητούν και τέλος πάντων προσπαθούν να φέρουν την «κατάσταση» στα μέτρα τους. Τα οποία κατά κανόνα είναι πολύ κοντά.
Ζούμε σε περίεργους καιρούς. Εκεί που τα ιδανικά αρχίζουν να εκλείπουν, ξεφυτρώνουν ιδεολογίες. Και αυτές σύντομα αφήνουν τη θέση τους στις ιδεοληψίες. Η παραπάνω διατύπωση συνιστά προσωπική άποψη και δε φέρει τη σφραγίδα κάποιας αυθεντίας επί του θέματος. Τώρα, καλό είναι αυτό, κακό είναι, θα σας γελάσω.
Το ελληνικό έθνος γιορτάζει σήμερα τη μέρα που οδήγησε στην ανεξαρτησία του. Ναι, το ξέρω πως η 25η Μαρτίου επελέγη συμβολικά ως απαρχή των εξελίξεων, ώστε να συνδεθεί με την Εκκλησία. Δεν έχω πρόβλημα με αυτό όμως, καθότι η ακρίβεια σε αυτές τις περιπτώσεις δεν είναι το ζητούμενο. Καλό θα ήταν βέβαια, οι εκπρόσωποι της Εκκλησίας να κατανοήσουν τον ιστορικό τους ρόλο και να μην εκθέτουν τον εαυτό τους και όσους τους ακολουθούν με άστοχες τοποθετήσεις.
Αντιθέτως, πρόβλημα έχω όταν βλέπω ανθρώπους να προσπαθούν να πείσουν εαυτούς και αλλήλους πως κάποια γεγονότα δε συνέβησαν ποτέ ή να τα ερμηνεύουν όπως ορίζει η ιδεολογία/ιδεοληψία τους. Όπως η εκτεταμένη προσπάθεια που έγινε κάποτε προκειμένου να πειστούμε ότι η Επανάσταση του 1821 δεν ήταν εθνική αλλά… ταξική. Ότι ξεσηκώθηκαν οι «προλετάριοι» εναντίον του «κεφαλαίου» και όχι οι σκλαβωμένοι Έλληνες εναντίον του Τούρκου δυνάστη.
Η ελληνική ιστορία – αυτή που ξεκινά πολλές χιλιάδες χρόνια προ Χριστού – είναι ίσως η πλουσιότερη του κόσμου. Δε θα ήταν δυνατόν να περιλαμβάνει μονάχα ήρωες, αλλά και προδότες. Την αναλογία δεν μπορεί κανείς να την υπολογίσει, ωστόσο είμαι βέβαιος πως αντιστοιχούν περισσότεροι Εφιάλτες σε κάθε Λεωνίδα και περισσότεροι κουκουλουφόροι ανά αντιστασιακό απ’ όσους ξέρουμε ή πιστεύουμε.
Έγιναν πολλά τις τελευταίες δεκαετίες προκειμένου να ξεριζωθεί από μέσα μας η κληρονομική εθνική συνείδηση τόσων αιώνων. Σε περίπτωση που δεν το γνωρίζατε, για χιλιάδες χρόνια οι προγονοί μας είχαν την ανεξήγητη ικανότητα να εξελληνίζουν, να κάνουν δικό τους δηλαδή, οτιδήποτε ερχόταν σε επαφή μαζί τους. Όχι τόσο με «όπλα» και «βαρβαρότητα» όπως πασχίζουν να σας πείσουν διάφοροι «προοδευτικοί», όσο με το πνεύμα.
Οι Ρωμαίοι ήταν οι πρώτοι που παραδέχθηκαν αυτή την ακατανίκητη πνευματική ισχύ. Πριν απ’ αυτούς βέβαια, υπήρξαν κάμποσα έθνη που ήρθαν σε επαφή με τον στρατό του Μεγάλου Αλεξάνδρου και υιοθέτησαν στοιχεία της ελληνικής κουλτούρας. Το αποκορύφωμα ωστόσο ήταν η κυριαρχία της ελληνικής συνείδησης σε αυτό που αποκαλούμε σήμερα Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Η οποία, ως γνωστόν δίωκε για αιώνες οτιδήποτε θεωρούταν «ελληνικό», δηλαδή «ειδωλολατρικό»…
Μετά από τέσσερις αιώνες τουρκικού ζυγού, η ελληνική κουλτούρα έσβησε. Οι μνήμες εξαφανίστηκαν, η φυσική συνέχεια με οτιδήποτε συνέθετε πολιτισμό «ελληνικό» διεκόπη. Τη θέση τους στον γλωσσικό γενετικό μας κώδικα πήραν λέξεις – έννοιες τουρκικής προέλευσης: το ρουσφέτι, το νταραβέρι, το τσιράκι, ο χαφιές, το μπαξίσι, το τσογλάνι.
Η γλώσσα, δηλαδή οι κανόνες και οι λέξεις που τη συνθέτουν, στην πραγματικότητα αποτελεί τρόπο σκέψης. Ένας λαός με φτωχή/ανεπαρκή γλώσσα δεν θα μπορούσε ποτέ να διατυπώσει υψηλές έννοιες, να φιλοσοφήσει και εντέλει να κυριαρχήσει. Όταν η γλώσσα μπασταρδεύεται για αιώνες, αλλοιώνεται μαζί η σκέψη και η ικανότητα αντίληψης πραγμάτων και εννοιών. Πως να κατορθώσεις οτιδήποτε, αν δεν μπορείς καταρχήν να το διατυπώσεις επακριβώς;
Βρισκόμαστε στο 2019. Η επίκληση της όποιας διασύνδεσής μας με προγόνους που μεγαλούργησαν πριν από αμέτρητα χρόνια φαντάζει πλέον κωμική. Γραφική όπως οι τύποι που ξεκινούν την εκφορά προτάσεων με το «όταν εμείς» και την ολοκληρώνουν «οι άλλοι ήταν πάνω στα δέντρα». Συνήθης τόπος αυτών των βαθυστόχαστων αναλύσεων, κάποια παλιομοδίτικα καφενεία, με απαραίτητη τη συνοδεία μεζέ (εκτουρκισμένη λέξη περσικής προέλευσης) ή φραπέ.
Σε έναν λαό που χάνει κάθε μέρα τη γλωσσική του ταυτότητα, είναι μοιραίο να παρατηρείται και απώλεια της εθνικής του συνείδησης. Κάπως έτσι, μετά από μεγάλες προσπάθειες έγινε εφικτός ο συνδυασμός του πατριώτη με τον φασίστα, προκειμένου να διευκολυνθεί ακόμα περισσότερο το έργο εκείνων που μάλλον δεν θέλουν το καλό της Ελλάδας. Όχι, δεν είμαι από αυτούς που τα ρίχνουν όλα στους ξένους. Αυτή είναι μια αφελέστατη προσέγγιση που καταρχάς δεν τιμά εμάς τους ίδιους.
Μέχρι την ώρα που θα έχει δημοσιευτεί αυτό το κείμενο, οι πολιτικάντηδες θα έχουν στείλει τα… «μηνύματά» τους για τη σημερινή επέτειο. Προδότες, πατριδοκάπηλοι, βολεμένοι και λοιποί φλούφληδες θα κάνουν λόγο για εξεγέρσεις, ελευθερίες και εθνική υπερηφάνεια, την ώρα που κομμάτια της Ιστορίας και εντέλει της πατρίδας μας ξεπουλιούνται σε καθημερινή βάση.
Κι εμείς τι κάνουμε για όλα αυτά; Αναλόγως την κομματική πλευρά στην οποία είναι στοιχισμένος ο καθένας πιστεύει ότι για το χάλι μας φταίει ο καπιταλισμός, οι Αμερικάνοι, οι Ρώσοι, οι Γερμανοί, οι πρόσφυγες και οι μετανάστες, οι φοροφυγάδες, οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι γιαγιάδες που πουλάνε τερλίκια στη λαϊκή. Α, και ο Ολυμπιακός.
Τώρα ας κουνήσουμε όλοι λίγο το κεφάλι μας. Πατριώτης είναι αυτός που αγαπάει την πατρίδα του, το μέγιστο ιδανικό στην ιεραρχία. Διότι το να αγαπάς την πατρίδα σου (δηλαδή το χωριό, τη γειτονιά, την πόλη, τη χώρα σου) σημαίνει πως αγαπάς και ό,τι ζει σε αυτήν. Φασίστας πάλι, είναι κάτι άλλο. Εντελώς άλλο. Όπως άλλο είναι και ο νεοναζί που πολλές φορές συγχέεται με τον φασίστα…
Οτιδήποτε τρέφει τα κατώτερα ανθρώπινα ένστικτα (όπως οι παραπάνω έννοιες), δεν κατατάσσεται προφανώς στα ιδανικά. Η αλήθεια είναι πως ο όρος «φασίστας» υπόκειται σε καθημερινή κατάχρηση και κατά έναν – όχι και τόσο – περίεργο τρόπο, χρησιμοποιείται από ανθρώπους και παρατάξεις που υιοθετούν στην πράξη τις βασικές αρχές του απολυταρχισμού. Τώρα βέβαια, πως γίνεται να μιλούν για ελευθερίες και δημοκρατίες άνθρωποι που γαλουχήθηκαν με τη λογική παλαιών και χρεοκοπημένων καθεστώτων, είναι κι αυτό ένα από τα οξύμωρα της ελληνικής πραγματικότητας.
Το πιο εύκολο πράγμα για να ξορκίσεις κάτι, είναι να το βάλεις στο στόμα ενός «κακού». Από το «πατρίς, θρησκεία, οικογένεια» της Χούντας μέχρι τη δήθεν αγάπη για την πατρίδα κάποιων χρυσαυγιτών, η συνταγή είναι αλάνθαστη. Αλήθεια, πιστεύετε ότι όλοι όσοι πάνε και ψηφίζουν Χρυσή Αυγή ή γοητεύονται από τη ρητορική των μελών της, είναι γεροδεμένοι τύποι με ξυρισμένα κεφάλια;
Υπάρχουν γιαγιάδες και παππούδες που «συντάσσονται» με αυτούς για πολύ συγκεκριμένους λόγους. Βλέποντας και ακούγοντας σε καθημερινή βάση για εγκλήματα «εισαγόμενης» προέλευσης, νιώθουν τόσο απροστάτευτοι που πείθονται ότι ο μόνος που θα μπορούσε να τους προστατέψει είναι ξυρισμένα αγόρια με καδρόνια. Σίγουρα όχι το κράτος που σε τελική ανάλυση συνιστά ό,τι πιο ανθελληνικό θεσμικά μπορεί να συναντήσει κάποιος…
Αφού λοιπόν, εναποτεθεί το υψηλό ιδανικό που λέγεται πατριωτισμός στα χέρια αγράμματων τύπων με ροπή στα ποινικά αδικήματα, αυτομάτως μετασχηματίζεται σε κάτι κακό και απευκταίο. Το μαυρίζεις, το ενοχοποιείς και τότε στρέφεις με μεγάλη ευκολία εναντίον του όσους δεν θέλουν ή βαριούνται να ξύσουν την επιφάνεια της σκέψης τους. Έτσι κι αλλιώς, ο ανθρώπινος εγκέφαλος (αυτο)προγραμματίζεται να λειτουργεί στο δυαδικό σύστημα «καλό – κακό». Άπαξ και χρεώσεις οτιδήποτε στους «κακούς», το κάνεις κι αυτό κακό. Τόσο απλά.
Η αγραμματοσύνη πολλές φορές σε οδηγεί στα άκρα. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με την ημιμάθεια. Ίσως μάλιστα η τελευταία να είναι ακόμα πιο επικίνδυνη. Ένας αγράμματος μπορεί να παρασύρει μονάχα τον εαυτό του. Ένας ημιμαθής όμως, μπορεί να πάρει στον λαιμό του πολλούς. Και ακόμα περισσότερους ένας «μορφωμένος» που επιδιώκει να κάνει τη διαφορά…
Ακόμα και για εκείνους που εγκαθίδρυσαν τη δημοκρατία – και που θα πηδούσαν από τον βράχο της Ακρόπολης αν έβλεπαν ποιοι τους επικαλούνται σήμερα ως προγόνους τους -, ο πατριωτισμός, η αγάπη για την πατρίδα δηλαδή, θεωρούταν κάτι αυτονόητο. Περίπου 25 αιώνες αργότερα, εξακολουθεί να υπάρχει χώρος για ιδανικά. Πιστέψτε με, πουθενά δε γράφει ότι ο πατριώτης είναι ξενόφοβος, ρατσιστής, ομοφοβικός ή απλώς μισάνθρωπος. Το να αγαπώ την πατρίδα μου, τους τόπους και τις παραδόσεις της δε σημαίνει ότι πρέπει να μισώ οτιδήποτε έχει διαφορετικό χρώμα, θρήσκευμα ή απλώς μιλά άλλη γλώσσα από αυτή που κατανοώ.
Από την άλλη όμως, ως πατριώτης έχω την υποχρέωση να μην παραδώσω στα παιδιά μου λιγότερη πατρίδα από αυτή που παρέλαβα. Ή έστω σε χειρότερη κατάσταση από αυτή που μου δόθηκε. Αν το κάνω, σημαίνει αυτομάτως ότι θα έχω προδώσει τους προγόνους μου, μακρινούς και κοντινούς.
Κάτι τελευταίο. Βγάλτε από το μυαλό σας τα κόμματα όταν μιλάμε για πατριωτισμό. Παραδείγματα – και μάλιστα εν ζωή – πατριωτισμού μπορεί να συναντήσει κάποιος σε κάθε κομματική/πολιτική ιδεολογία, ειδικά στην Ελλάδα. Καμία κομματική παράταξη δεν έχει αποκλειστικότητα. Τώρα, αν κάποιες προσπαθούν να αποστασιοποιηθούν από οτιδήποτε παραπέμπει σε αγάπη για την πατρίδα, είναι κι αυτό σημείο των καιρών.
Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, ο όρος Έλληνας παραπέμπει σε αγωγή και όχι απαραίτητα καταγωγή. Σκεφτείτε το καλά αυτό…