Τα συμπεράσματά της για τη φονική πυρκαγιά που έλαβε χώρα στην Ανατολική Αττική στις 23 Ιουλίου, παρουσίασε σήμερα Τετάρτη στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, η επιτροπή του καθηγητή Φυσικών Καταστροφών και μέλους της Ακαδημίας Αθηνών, Κώστα Συνολάκη.
Μεταξύ άλλων, στα συμπεράσματα της μελέτης γίνεται λόγος για λανθασμένη εκτίμηση του αρχικού μεγέθους της φωτιάς, καθώς και για καθυστερημένη αξιολόγηση και αντιμετώπισή της.
Η επιτροπή αναγνωρίζει ότι η πυρκαγιά της 23ης Ιουλίου ήταν ένα ακραίο φαινόμενο, το οποίο ωστόσο -όπως τονίζεται στη σχετική έρευνα- «δεν δικαιολογεί την απουσία σχεδιασμού και προετοιμασίας» του μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας. Όπως αναφέρεται, οι περισσότεροι πυροσβεστικοί πόροι επιχειρούσαν στο ήδη υπάρχον μέτωπο στα Γεράνεια Όρη (Κινέτα).
Επίσης, αναφέρεται ότι οι ισχυροί άνεμοι συνέδραμαν στην ταχύτατη εξάπλωση της πυρκαγιάς, όμως σημειώνεται ότι η βοήθεια από τα εναέρια μέσα ήταν ελάχιστη.
Η έρευνα διαπίστωσε ότι δεν υπάρχουν κατάλληλα σχέδια αντιμετώπισης καταστροφικών περιστατικών και εκκένωσης, ενώ σε τοπικό επίπεδο «ο εν λόγω σχεδιασμός είναι επί της ουσίας ανύπαρκτος».
Επίσης, υπογραμμίζεται ότι «ασαφές και προβληματικό» είναι το πλαίσιο των αρμοδιοτήτων που έχουν όλοι εμπλεκόμενοι φορείς τόσο σε εθνική όσο και σε τοπική κλίμακα. «Καθίσταται συνεπώς αδήριτη η ανάγκη συγκρότησης ενός νέου και ολοκληρωμένου σχεδίου για τη διαχείριση έκτακτων καταστάσεων», τόσο σε εθνικό όσο και τοπικό επίπεδο, σημειώνει η έρευνα.
Εξάλλου, η επιτροπή θεωρεί επιβεβλημένη τη βελτίωση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων πρώτης προσβολής δασικών πυρκαγιών.
Η αναβάθμιση του στόλου πυροσβεστικών αεροσκαφών, η αυξημένη ετοιμότητα ή/και εναέρια επιτήρηση από πυροσβεστικά αεροσκάφη τις ημέρες υψηλού κινδύνου πυρκαγιάς, η εγκατάσταση συστήματος με βιντεοκάμερες ασφαλείας σε περιοχές υψηλού κινδύνου, καθώς και η βελτίωση της συνεργασίας και επικοινωνίας των εμπλεκόμενων φορέων, θα συμβάλλουν στην όσο το δυνατόν ταχύτερη επέμβαση για την αντιμετώπιση κάθε πυρκαγιάς στα πρώτα κρίσιμα λεπτά.
Χρησιμοποιώντας μοντέλα για την εκτίμηση του χρόνου που θα απαιτείτο για την εκκένωση της περιοχής (όπως το agent-based model Artisoc4.0 του Πανεπιστημίου Waseda της Ιαπωνίας και το NETLOGO του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Όρεγκον) η επιτροπή διαπιστώνει ότι απομάκρυνση των κατοίκων της περιοχής πεζή προς την ακτή θα μπορούσε να είχε ολοκληρωθεί μέσα σε 57 λεπτά ή το αργότερο σε 83 λεπτά, χωρίς να κινδυνεύσει κανείς από την πυρκαγιά, υπό την προϋπόθεση ότι είχε δοθεί έγκαιρη εντολή στους κατοίκους.
Όπως τονίζεται, «θα είχαν σίγουρα χαθεί λιγότερες ζωές -ή ακόμη δεν θα είχαμε θρηνήσει θύματα- αν είχε γίνει έγκαιρη προειδοποίηση των κατοίκων να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους».
Στο σημείο αυτό υπενθυμίζεται ότι η πυρκαγιά έφτασε στο Μάτι μέσα σε 1,5 ώρα, ενώ υπογραμμίζεται η ανάγκη για τον σχεδιασμό ειδοποίησης των πολιτών που υπάρχει ήδη σε πολλές χώρες του κόσμου, με τρία μέτρα να συμβάλλουν άμεσα προς αυτή την κατεύθυνση:
- η υπογραφή μνημονίων συνεργασίας με ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς, ώστε να μεταδίδουν άμεσα και αδιαμεσολάβητα τα μηνύματα που προέρχονται από την πολιτική προστασία σε στιγμές κρίσης.
- η διαμόρφωση βιβλιοθήκης μηνυμάτων ανά περιοχή, προκειμένου η Πολιτική Προστασία να μπορεί να στείλει ακόμη και εξειδικευμένες οδηγίες στους πολίτες για τον τρόπο να προφυλαχθούν.
- η αξιοποίηση τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, με σκοπό την επέκταση του συστήματος της έγκαιρης προειδοποίησης των πολιτών με πολλαπλά μέσα (κινητά τηλέφωνα, διαδίκτυο κλπ).
Τέλος, χαρακτηρίζεται ως χρήσιμη η αξιοποίηση των μοντέλων προσομοίωσης, καθώς συντελούν τόσο στην πρόληψη, όσο κυρίως στην ετοιμότητα και την άμεση ανταπόκριση των δομών της Πολιτικής Προστασίας.
Τα τέσσερα ερωτήματα της Ν.Δ.
Παρών στην παρουσίαση ήταν ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Κυριάκος Μητσοτάκης. Υπενθυμίζεται ότι ο πρόεδρος της Ν.Δ. αμέσως μετά την τραγωδία στο Μάτι, είχε ζητήσει από τον κ. Συνολάκη να συγκροτήσει μια επιτροπή ειδικών με δύο στόχους:
- να διερευνήσει με αντικειμενικό τρόπο και να αποτυπώσει επιστημονικά όσα συνέβησαν την 23η Ιουλίου στην πληγείσα περιοχή.
- να καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις για τη συνολική αναμόρφωση του συστήματος Πολιτικής Προστασίας της χώρας μας.
Σήμερα, λοιπόν, που δημοσιοποιήθηκε η εν λόγω έρευνα της επιτροπής, η Ν.Δ. θέτει τα παρακάτω ερωτήματα, ζητώντας αυτά να απαντηθούν από την κυβέρνηση:
- Γιατί ο βαθμός επικινδυνότητας στην Ανατολική Αττική για πρόκληση πυρκαγιάς ήταν στο 4 και όχι 5, όταν ήταν γνωστό από την προηγούμενη μέρα ότι στην περιοχή θα έπνεαν δυτικοί άνεμοι 7 μποφόρ;
- Γιατί τα πυροσβεστικά αεροσκάφη έφτασαν στην περιοχή αφού η φωτιά είχε περάσει τη Λεωφόρο Μαραθώνος;
- Γιατί δεν αξιολογήθηκε εγκαίρως η βεβαιότητα ότι θα απειληθούν κατοικημένες περιοχές;
- Γιατί δεν ειδοποιήθηκαν οι κάτοικοι να εκκενώσουν το Μάτι, όταν από το πόρισμα προκύπτει ότι υπήρχε χρόνος να σωθούν ακόμη και πεζή;
Από την πλευρά του, ο κ. Μητσοτάκης δήλωσε μετά το τέλος της παρουσίασης:
Θα ήθελα πραγματικά, όσο το δυνατόν περισσότεροι συμπολίτες μας να δουν αυτήν την παρουσίαση στο διαδίκτυο. Όχι τόσο για να αποδώσουμε ευθύνες -αυτή εξάλλου είναι μια δουλειά την οποία κάνει η Δικαιοσύνη, και είμαι σίγουρος ότι θα την κάνει πολύ καλά και θα λάβει υπόψιν της και αυτό το εξαιρετικά κρίσιμο υλικό. Όσο για να δούμε τι πρέπει να κάνουμε επιτέλους για να μην ξανασυμβεί ποτέ ξανά μια τέτοια τραγωδία.
Αν κάτι, νομίζω, συγκρατεί οποιοσδήποτε παρακολούθησε αυτή την παρουσίαση, είναι η τεράστια απόσταση που μας χωρίζει από το πώς είναι οργανωμένο σήμερα το κράτος και πώς στην κυριολεξία πηγαίνουμε στην τύχη για να αντιμετωπίσουμε τέτοιες καταστροφές και το τι πρέπει να γίνει για να μπορέσουμε επιτέλους με επαγγελματισμό, με σοβαρότητα να εξασφαλίσουμε αυτό που είναι το πιο σημαντικό για κάθε κράτος: την προστασία της ανθρώπινης ζωής και της ανθρώπινης περιουσίας.