«Έπος του Γουέμπλεϊ»: Μια κυριολεκτικά… παραμυθένια πορεία μέσα από μαρτυρίες και ντοκουμέντα (vid)

«Έπος του Γουέμπλεϊ» λοιπόν. Η διαδικασία εξάπλωσης ενός μύθου/παραμυθιού λειτουργεί περίπου ως εξής. Ξεκινά με ένα πραγματικό ή φανταστικό γεγονός που χρήζει αναμετάδοσης, κάτι τόσο σαγηνευτικό που οι άνθρωποι νιώθουν την ανάγκη να το επαναλαμβάνουν. Περνά από στόμα σε στόμα, από άτομο σε άτομο και από γενιά σε γενιά, μέχρι να ειπωθεί και ξαναειπωθεί εκατομμύρια φορές και να υπάρχει σε κάμποσες διαφορετικές εκδοχές.

Κάθε φορά που η ιστορία επαναλαμβάνεται, μεταβάλλεται κιόλας. Αυτό οφείλεται σε συγκεκριμένες φυσικές τάσεις του μυαλού, όπως για παράδειγμα που το θέλει να θυμάται πράγματα που κάνουν πολύ δυνατή εντύπωση και να ξεχνά αυτά που δεν εντυπωσιάζουν και τόσο. Όπως επίσης υπάρχει η τάση να υπερβάλει ή να ελαχιστοποιεί, να εξιδανικεύει, να δοξάζει και πάει λέγοντας.

Το 1971 ο Παναθηναϊκός ηττήθηκε στον τελικό του κυπέλλου Πρωταθλητριών που φιλοξενήθηκε στο Γουέμπλεϊ. Κάποιος που δεν γνωρίζει περί τίνος πρόκειται, στο άκουσμα της φράσης «έπος του Γουέμπλεϊ» θεωρεί – και με το δίκιο του – πως οι Πράσινοι κατέγραψαν κάποιον άθλο, μια ιστορική νίκη ή τέλος πάντων μια ηρωική ήττα στο θρυλικό στάδιο του Λονδίνου.

Το μοναδικό σπουδαίο ωστόσο ήταν ότι έπεισαν τον Άγιαξ πως δε χρειάζεται να ζοριστεί ιδιαίτερα και πως θα ήταν σίγουρα ο πρωταθλητής Ευρώπης, χάνοντας με το κολακευτικό 2-0. Δύσκολα θα συναντήσετε αντίστοιχη περίπτωση στην παγκόσμια ποδοσφαιρική μυθολογία: ο χαρακτηρισμός «έπος» να συνοδεύεται από την τοποθεσία όπου σημειώθηκε μια εύκολη και απολύτως δικαιολογημένη ήττα.

Ελάχιστη σημασία βεβαίως έχει η παραπάνω ανακρίβεια μπροστά στην ουσία του πράγματος. Αδιαμφισβήτητα, η παρουσία μιας ελληνικής ομάδας σε έναν ευρωπαϊκό ποδοσφαιρικό τελικό θα μπορούσε όντως να διαθέτει επικές διαστάσεις. Ανεξάρτητα από το πόσους αγώνες χρειάστηκε να δώσει και ποιους αντιπάλους απέκλεισε. Στο κάτω κάτω της γραφής, αυτός ήταν ο τρόπος διεξαγωγής εκείνα τα χρόνια. Τα προβλήματα εντοπίζονται στις λεπτομέρειες της ιστορίας, αυτές που ο ορισμός του μύθου που διαβάσατε στην εισαγωγή θέλει το μυαλό να καταχωνιάζει σε σκοτεινά μέρη για χάρη των κατορθωμάτων.

«Σλόβαν, Έβερτον, Ερυθρός Αστέρας»: Όταν ο Φ. Συρίγος «πετσόκοψε» τον μύθο του Γουέμπλεϊ μπροστά στον Αρ. Καμάρα! (vid)

Ο Παναθηναϊκός απέκλεισε τέσσερις ομάδες στον δρόμο προς τον τελικό. Αυτό από μόνο του ακούγεται πολύ σπουδαίο, ειδικά αν λάβουμε υπόψη μας σε ποια εποχή αναφερόμαστε. Το παράδοξο ωστόσο είναι πως τρεις από αυτές τις προκρίσεις κρύβουν κάμποσες σκιές. Και όσο οι περιβόητες «δημοσιογραφικές» αναφορές αποκρύπτουν συγκεκριμένα στοιχεία, γεγονότα και μαρτυρίες, θα κατατάσσονται στη σφαίρα της φαντασίας και τους εξωραϊσμού καταστάσεων και συνθηκών, δίχως την παραμικρή αξιοπιστία. Είτε πρόκειται για γραπτά κείμενα, είτε για «ντοκιμαντέρ».

Διαβάσατε σήμερα στο athlosnews.gr για το πώς ο αείμνηστος Φίλιππος Συρίγος είχε αποδομήσει μέσα σε λίγα λεπτά το περιβόητο «έπος του Γουέμπλεϊ» ενώπιον του Αριστείδη Καμάρα. Μιλάμε μια περίπου μιάμιση δεκαετία μετά, σε κρατική συχνότητα και με συνομιλητή έναν μορφωμένο άνθρωπο με υψηλό επίπεδο. Το μόνο που μπορούσε να κάνει ο επί σειρά ετών άσος του Παναθηναϊκού στην προσπάθειά του να αμυνθεί ήταν να… υπερθεματίζει, αδυνατώντας να αποκρούσει τα όσα ακούγονταν από τον συνομιλητή του.

Ξεκινώντας από τα ματς με τη Σλόβαν, υπήρξαν δημοσιεύματα από τη γερμανική Bild που έκαναν αναφορές στους αδερφούς Τσάπκοβιτς και σε ισχυρισμούς για δωροδοκίες. Στη συνέχεια ήταν ο διάσημος Μπράιαν Γκλάνβιλ εκείνος που ούτε λίγο ούτε πολύ είχε αναφερθεί στην περίεργη διαιτησία του επαναληπτικού με την Έβερτον, αλλά οι αναφορές του κατά πολλούς κορυφαίου ποδοσφαιρικού συντάκτη όλων των εποχών δεν λαμβάνονται υπόψη. Ίσως επειδή ήταν… κρυφοολυμπιακός ή «ανθέλληνας», όπως τον είχε χαρακτηρίσει η Αθλητική Ηχώ το 1985, όταν ο Γκλάνβιλ έγραψε πράγματα που επιβεβαιώθηκαν αργότερα από τον Μαρκ Λόρενσον: ότι κάποιοι επιχείρησαν να «πιάσουν» τους παίκτες της Λίβερπουλ πριν τους ημιτελικούς του 1985.

Για τη μαρτυρία του Φίλιππου Συρίγου ωστόσο, ο οποίος άφησε κάγκελο τον Αρ. Καμάρα όταν του είπε για τη θραύση που έκανε ο διαιτητής του αγώνα με την Έβερτον στον ιππόδρομο Φαλήρου, ίσως θα μπορούσαν να αφιερωθούν δυο γραμμούλες από τα «έγκυρα» αφιερώματα και ντοκιμαντέρ. Κυρίως επειδή δεν μπόρεσε κανείς να διαψεύσει αυτό που είδε τα μάτια του.

Και για τον Ερυθρό Αστέρα είναι αμέτρητες οι αναφορές. Πίσω από τις αναφορές περί… νάρκωσης που μετά από καιρό «αποκάλυψαν» κάποιοι παίκτες των Γιουγκοσλάβων (ο Νοβάκοβιτς και ο Κόρασι μεταξύ αυτών), υπήρχε για χρόνια η σκιά της δωροδοκίας. Όταν το MEGA φιλοξένησε τη Δέσποινα Παπαδοπούλου το 2007 στην ερευνητική εκπομπή «Οι Φάκελοι», ακούστηκαν πολλές κραυγές αλλά κανένα επιχείρημα που θα αντέκρουε τα όσα αποκάλυψε η σύζυγος του δικτάτορα Παπαδόπουλου. Να τα φαντάστηκε όλα αυτά ή να ήθελε να κάνει κακό στην υστεροφημία του ΠΑΟ μέσα μάλιστα από το κανάλι που ανήκε τότε και στην οικογένεια Βαρδινογιάννη;

Ας αφήσουμε όμως στην άκρη όλες τις μαρτυρίες και ας δούμε την ιστορία από την πλευρά των αριθμών. Ο Παναθηναϊκός έκανε ντεμπούτο στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις το 1960. Στις 8 ευρωπαϊκές παρουσίες που προηγήθηκαν της σεζόν 1970/71, το ρεκόρ των Πρασίνων ήταν μάλλον φτωχό: τρεις προκρίσεις όλες κι όλες, μια επί της μαλτέζικης Σλιέμα, μια επί της βορειοϊρλανδικής Γκλεντόραν (προκριματικοί γύροι) και άλλη μια επί της Μόλενμπικ στο Κύπελλο Εκθέσεων. Εκεί όπου συμμετείχαν κατά κανόνα οι ομάδες της Θεσσαλονίκης (λόγω της ΔΕΘ) και κανείς δεν ξέρει πώς βρέθηκε εκεί μια ομάδα της Αθήνας…

Στην επίμαχη σεζόν του Γουέμπλεϊ ο Παναθηναϊκός πήρε τέσσερις προκρίσεις, μια παραπάνω απ’ όσες είχε όλα τα προηγούμενα χρόνια συνολικά. Θεωρητικά, μια ομάδα που ήταν τόσο καλή θα έπρεπε να έχει ένα παρελθόν ή έστω ένα μέλλον. Τίποτε όμως. Μέχρι και το 1984 ο ΠΑΟ πήρε όλη κι όλη μια πρόκριση, επί της μαλτέζικης Φλοριάνα.

Με απλά λόγια, από τις συνολικά οκτώ προκρίσεις των Πρασίνων ως το 1984, οι πέντε σημειώθηκαν επί Χούντας! Τελικά, ήταν τόσο καλή η φουρνιά «του Γουέμπλεϊ» και απλώς αδικούσε τον εαυτό της πριν και μετά ή όντως έχουν δίκιο όσοι – εντός και εκτός ελληνικών συνόρων – έγραψαν και αποκάλυψαν ένα σωρό παρασκηνιακές ιστορίες που σχετίζονταν με το «έπος»; Το οποίο από ένα σημείο και μετά έχει όλα τα στοιχεία του παραμυθιού, όπως αυτό ορίζεται από τους μελετητές της παγκόσμιας ιστορίας…

1960–61	Κύπελλο Πρωταθλητριών	Α’ γύρος	Χράντετς Κράλοβε	0–0	0–1
1961–62	Κύπελλο Πρωταθλητριών	Προκριματικός γύρος	Γιουβέντους	1–1	1–2
1962–63	Κύπελλο Πρωταθλητριών	Προκριματικός γύρος	Πολόνια Μπίτομ	1–4	1–2
1964–65	Κύπελλο Πρωταθλητριών	Προκριματικός γύρος	Γκλεντόραν	3–2	2–2
		A’ γύρος	Κολωνία	1–1	1–2
1965–66	Κύπελλο Πρωταθλητριών	Προκριματικός γύρος	Σλιέμα Γουόντερερς	4–1	0–1
		A’ γύρος	Φέρεντσβαρος	1–3	0–0
1967–68	Κύπελλο Κυπελλούχων	Α’ γύρος	Μπάγερν Μονάχου	1–2	0–5
1968–69	Κύπελλο Εκθέσεων	Α’ γύρος	Κλαμπ Μόλενμπικ	2–0	1–2
		Β’ γύρος	Αθλέτικ Μπιλμπάο	0–0	0–1
1969–70	Κύπελλο Πρωταθλητριών	Α’ γύρος	Φόρβερτς Βερολίνου	1–1	0–2
1970–71	Κύπελλο Πρωταθλητριών	Α’ γύρος	Ζενές Ες	5–0	2–1
		Β’ γύρος	Σλόβαν Μπρατισλάβας	3–0	1–2
		Προημιτελικός	Έβερτον	0–0 (εκ.ε.γ.)	1–1
		Ημιτελικός	Ερυθρός Αστέρας	3–0 (εκ.ε.γ.)	1–4
		Τελικός	Άγιαξ	0–2
1972–73	Κύπελλο Πρωταθλητριών	Α’ γύρος	ΤΣΣΚΑ Σόφιας	0–2	1–2
1973–74	Κύπελλο UEFA	Α’ γύρος	ΟΦΚ Μπέογκραντ	1–2	1–0 (εκ.ε.γ.)
1974–75	Κύπελλο UEFA	Α’ γύρος	Γκρασχόπερς	2–1	0–2
1975–76	Κύπελλο Κυπελλούχων	Α’ γύρος	Ζάχσενρινγκ Τσβίκαου	0–0	0–2
1977–78	Κύπελλο Πρωταθλητριών	Α’ γύρος	Φλοριάνα	4–0	1–1
		Β’ γύρος	Κλαμπ Μπριζ	1–0	0–2
1978–79	Κύπελλο UEFA	Α’ γύρος	Άρτζες Πιτέστι	1–2	0–3
1980–81	Κύπελλο UEFA	Α’ γύρος	Γιουβέντους	4–2	0–4
1981–82	Κύπελλο UEFA	Α’ γύρος	Άρσεναλ	0–2	0–1
1982–83	Κύπελλο Κυπελλούχων	Α’ γύρος	Αούστρια Βιέννης	2–1	0–2