Στη ρητορική των επικίνδυνων για τη ζωή αυθαιρεσιών επέμεινε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, κατά την ομιλία του, που ακολούθησε την επίσκεψή του στο τεχνολογικό πάρκο Λαυρίου και τη σύσκεψη που είχε με υπουργός, διοικητικούς παράγοντες και την περιφερειάρχη Αττικής, Ρένα Δούρου.
Χωρίς να αναφερθεί σε λάθη και παραλείψεις της κυβέρνησης, λέγοντας μόνο πως δεν μπορεί πλέον να γυρίσει πίσω ο χρόνος, ώστε να διορθωθούν «πιθανά» λάθη, υποστήριξε ότι αναλαμβάνοντας την πολιτική ευθύνη ίσως να ανέλαβε ακόμα και ευθύνες που δεν του αναλογούν, εννοώντας πως για την αυθαίρετη δόμηση και τις πολεοδομικές παραβάσεις φταίνε άλλοι και όχι ο ίδιος.
Παρακάμπτοντας το γεγονός ότι ανεξάρτητα από τις όποιες πολεοδομικές παρεμβάσεις για εκείνο που εγκαλείται η κυβέρνησή του είναι για τα λάθη και παραλείψεις σε ό,τι αφορά το επιχειρησιακό σχέδιο και την περιβόητη εντολή εκκένωσης που ποτέ δεν δόθηκε, με αποτέλεσμα να βρουν το θάνατο 91 άτομα.
Ο Πρωθυπουργός εξήγγειλε 20 μέτρα αποκλειστικά και μόνο για τα αυθαίρετα. Σε αυτά, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται 250 προσλήψεις, αύξηση της χρηματοδότησης του πράσινου ταμείου, κατεδάφιση μαντρότοιχων και κατεδάφιση των 3.200 αυθαιρέτων για τα οποία υπάρχει πρωτόκολλο κατεδάφισης.
Από την ομιλία του δεν έλειψε και η επίθεση στην αντιπολίτευση την οποία κατηγόρησε ότι δεν κάνει την αυτοκριτική της, τη στιγμή που ο ίδιος, όπως είπε, ανέλαβε «ακόμα και ευθύνες που δεν μου αναλογούν».
Η ομιλία του Πρωθυπουργού έχει ως εξής:
Είμαστε υποχρεωμένοι να σκύψουμε το κεφάλι και να δούμε τα πώς και τα γιατί αυτής της τραγωδίας. Η δική μου υπόσχεση ήταν από την πρώτη ημέρα ότι θα διερευνηθούν σε βάθος και σε όλες τις διαστάσεις με αδιάβλητες διαδικασίες και από αδιάβλητους. Τίποτα δεν πρόκειται να κουκουλωθεί εν ονόματι οποιασδήποτε σκοπιμότητας
Ο πόνος για τις ανθρώπινες ζωές που χάθηκαν γεννά την ευθύνη να μην μείνουμε στα λόγια και να προχωρήσουμε στη δράση, ώστε να μην ζήσουμε ξανά τέτοια τραγωδία. Πρώτη από όλους οφείλει να αναλάβει δράση η πολιτική ηγεσία του τόπου γιατί αυτό δεν είναι πάντα αυτονόητο.
Υπήρξαν και στο παρελθόν περιπτώσεις που χρειάστηκαν σκληρές αποφάσεις για να αποφασιστούν θεμελιώδη ζητήματα, αλλά για λόγους είτε πολιτικής δειλίας ή ανεπάρκειας είτε πολιτικής κερδοσκοπίας έλειψαν οι τολμηρές αποφάσεις και τομές ή έμειναν στα λόγια και τις εξαγγελίες
Δυστυχώς στις περιπτώσεις φυσικών καταστροφών και είχαμε αρκετές στο παρελθόν δεν είναι η πρώτη φορά, οι ηγεσίες δεν πόνταραν στη λύση αλά τη λήθη, να περάσει ο καιρός και να πάμε παρακάτω.
Δεν θα πάμε ούτε βήμα παρακάτω με οδηγό τη λήθη. Απόφασή μας είναι τίποτα και κανείς να μην ξεχαστεί.
Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούμε να γυρίσουμε τον χρόνο πίσω ώστε να διορθώσουμε πιθανά λάθη και παραλείψεις την ώρα του κακού ούτε και να ελέγξουμε ακραία κλιματικά φαινόμενα. Γνωρίζοντας ότι αυτά θα ξαναέρθουν, ό,τι αποτελεί κίνδυνο για τις ανθρώπινες ζωές θα ξηλωθεί, είναι χρέος στους νεκρούς αλλά κυρίως προς τις επόμενες γενιές.
Η πρόθεσή μας είναι σαφής. Οι περιοχές που έχουν πληγεί θα ανοικοδομηθούν τάχιστα αλλά σε νέα βάση που θα εγγυάται τη νομιμότητα το σεβασμό στο περιβάλλον και το σεβασμό στη ζωή των κατοίκων τους.
Για το σύνολο των οικισμών στα περίχωρα της Αττικής θα γίνουν όλες οι απαραίτητες ενέργειες ώστε το ποτέ ξανά να μην είναι ένα σύνθημα της στιγμής. Για να υλοποιηθεί αυτή η πρόθεση χρειάζεται ισχυρή πολιτική βούληση αλλά και η ομόθυμη έμπρακτη στήριξη της κάθε αρμόδιας αρχής μα πάνω από όλα η στήριξη των κατοίκων των περιοχών αυτών. Η στήριξη όλη της Ελλάδας που το δράμα στο Μάτι τη συγκλόνισε ώστε να δώσει τη δική της μάχη για να απαλλαγεί από την επικίνδυνη κληρονομιά ενός φαύλου παρελθόντος.
Το συλλογικό συμφέρον μιας κοινωνίας δεν μπορεί να υποτάσσεται στους ιδιοτελείς σκοπούς ορισμένων. Μόνο συλλογικά μπορούμε να αποτρέψουμε παρόμοιες καταστροφές.
Συζήτησα με τους δασάρχες παρουσία της περιφερειάρχη και των υπουργών Υποδομών, Περιβάλλοντος και Ενέργειας και καταλήξαμε σε 20 άμεσες παρεμβάσεις για την προστασία και τον έλεγχο της δόμησης και του περιβάλλοντος.
- Προχωράμε το επόμενο διάστημα στο γκρέμισμα των αυθαίρετων για τα οποία υπάρχει πρωτόκολλο κατεδάφισης με ευθύνη της αποκεντρωμένης διοίκησης. Αυτά τα 3.200 αφορούν την Αττική. Για κάθε αυθαίρετο κτίσμα που εντοπίζεται σε φάση κατασκευής θα προχωρά άμεσα η κατεδάφισή του.
- Θεσπίζεται με νομοθετική πρωτοβουλία το πρωτόκολλο συμμόρφωσης που ελέγχεται από ειδικό ελεγκτή δόμησης.
- Διατίθενται άμεσα μηχανικοί από το υπουργείο Υποδομών στις αποκεντρωμένες διοικήσεις για το διάστημα που απαιτείται ώστε να πραγματοποιηθούν οι κατεδαφίσεις.
- Ξεκινά η χαρτογράφηση των περιφράξεων στις παραλίες.
- Ενισχύονται και επιταχύνονται οι διαδικασίες ελέγχου και κατεδαφίσεων για περιφράξεις σε ζώνη 500 μέτρων από τον αιγιαλό εντός του σχεδίου δόμησης.
- Νομοθετούμε τις επόμενες ημέρες παράλληλη διαδικασία κατεδαφίσεων μαντρότοιχων σε παραλίες όπως προβλέπει ο νόμος 1387/83. Χρειάστηκαν 35 χρόνια να υλοποιήσει το νόμο του αείμνηστου Τρίτση.
- Αν κάποια αρμόδια αρχή ή υπάλληλός της επιλέξει να κάνει τα στραβά μάτια σε περιπτώσεις αυθαίρετων κτισμάτων θα αρκεί μια ΚΥΑ για να επιβληθεί η νομιμότητα.
- Προχωρά άμεσα η αποστολή των στοιχείων αυθαιρέτων των ΟΤΑ και του ευρύτερου δημόσιου τομέα στην αρμόδια δομή του υπ. Περιβάλλοντος.
- Προχωρούν άμεσα 250 νέες προσλήψεις για την στελέχωση των περιφερειακών παρατηρητηρίων και των τοπικών παρατηρητηρίων κατά εφαρμογή του νέου θεσμικού πλαισίου.
- Από τις 15 Οκτωβρίου σε συνεργασία με το ΤΕΕ τίθεται σε πλήρη λειτουργία το πληροφοριακό σύστημα αδειών, απλοποιείται η διαδικασία έκδοσης αδειών με διαφάνεια και έλεγχο.
- Σήμερα κιόλας υπογράφεται υπουργική απόφαση που ανοίγει το μητρώο ελεγκτών δόμησης για την εγγραφή μηχανικών με δικαιώματα ελέγχου δόμησης ώστε να αυξηθεί ο αριθμός των ελεγκτών δόμησης.
- Με την ενεργοποίηση του μητρώου ελεγκτών ξεκινά ο προβλεπόμενος δειγματοληπτικός έλεγχος του 5% των δηλώσεων αυθαιρέτων.
- Το υπ. Περιβάλλοντος σε συνεργασία με το ΤΕΕ δημιουργούν μια νέα πλατφόρμα για την αυθαίρετη δόμηση όπου θα γίνεται η καταγραφή όλων των αυθαιρεσιών πολεοδομικών, δασικών, στον αιγιαλό και τα ρέματα. Θα γίνεται η παρακολούθηση των καταγγελιών.
- Επιλέγονται ελεγκτές μέσω αδιάβλητου μηχανισμού ηλεκτρονικής κλήρωσης. Έτισ θα επιλέγονται οι ελεγκτές δόμησης που θα προχωρούν στον έλεγχο των καταγγελιών και αυτεπάγγελτα.
- Εως το τέλος του έτους θα έχουν αναρτηθεί δασικοί χάρτες για το 47% της συνολικής επικράτειας της χώρας και για το σύνολο θα έχουν ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2019. Το 2015 είχαμε εγκεκριμένους δασικούς χάρτες για μόλις το 1% της επικράτειας.
- Προχωράμε επιτέλους τη χάραξη της γραμμής αιγιαλού για ολόκληρη τη χώρα έως το τέλος του έτους. Σήμερα είναι στο 15%. Μετά τις ενστάσεις θα προχωρήσει η επικύρωση του συνόλου μέχρι το τέλος του 2019.
- Προχωράμε σε νομοθετική πρωτοβουλία για την οριοθέτηση των ρεμάτων σε όλη τη χώρα.
- Στο πλαίσιο της διαμορφούμενης εθνικής στρατηγικής για τα δάση δημιουργούμε ειδικό υποκεφάλαιο για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών.
- Εξασφαλίζουμε το διπλασιασμό των διαθέσιμων πόρων του πράσινου ταμείου από 2,5% σε 5% για χρηματοδότηση μέτρων.
- Ενεργοποιούμε το εργαλείο του ειδικού χωρικού σχεδίου. Σε αυτό το πλαίσιο θα προχωρήσει η εκπόνηση ειδικού χωρικού σχεδίου για το Μάτι.
Αυτή η δέσμη μέτρων αποτελεί μια συνεκτική προσπάθεια για να αντιμετωπίσουμε αποφασιστικά τη μάστιγα της ανεξέλεγκτης δόμησης της χώρας
Δεν αρκεί μόνο η πολιτική βούληση για να γίνουν οι μεγάλες τομές. Χρειάζεται και μια πλατιά ειλικρινής δέσμευση της ίδιας της κοινωνίας ή τουλάχιστον της μεγάλης πλειοψηφίας της. Ας είναι όλοι βέβαιοι ότι την ευθύνη για την τραγωδία στο Μάτι που ανέλαβα πρώτος εγώ, την ευθύνη αυτή την κατανοούμε ως λεκτική υπεκφυγή αλλά ως μια προσπάθεια, μια μάχη για να λυθούν χρόνια και επικίνδυνα προβλήματα γιατί όλοι ξέρετε και ξέρουμε πως μια από τις βασικές ευθύνες που μας οδήγησαν στο καταστροφικό για το περιβάλλον και επικίνδυνο για τους ανθρώπους χαοτικό οικιστικό περιβάλλον ήταν ο φόβος του πολιτικού κόστους.
Η σπέκουλα, το ρουσφέτι, ήταν τα φαύλα αδερφάκια.
Δεν θα μασήσω τα λόγια μου η πολιτική εξουσία πολλές φορές ενθάρρυνε την αυθαιρεσία
Δεν τα λέω όλα αυτά για να κρυφτώ ή να κρυφτούμε πίσω από την οικιστική βόμβα που κληρονομήσαμε ώστε να αποφύγουμε τις δικές μας ευθύνες. Τα λέω αντίθετα γιατί είμαι αποφασισμένος να αναλάβουμε την ευθύνη. Αλλά ανάληψη ευθύνης σημαίνει σύγκρουση και μάχη.
Οπως επανέλαβα από την πρώτη στιγμή είμαστε αποφασισμένοι τίποτα να μην ξεχαστεί, να αναλάβουμε το κόστος αλλά όπως εγώ ανέλαβα από την πρώτη στιγμή ακόμα και ευθύνες που δεν μου αναλογούν θα περίμενα έστω και μια δόση αυτοκριτικής για όσους κυβέρνησαν αυτό τον τόπο εδώ και 4 δεκαετίες, από όσους δημιούργησαν και εξέθρεψαν αυτές τις παθογένειες.
Τους πρωτομάστορες του ρουσφετιού με τους πολιτευτές και τους νομάρχες, τα πολιτικά τζάκια που τροφοδοτούνταν από τη διαφθορά και κερδοσκοπούσαν παντοιοτρόπως σε αυτό το οικιστικό τερατούργημα.
Αντί γι αυτό μας κουνούν το δάχτυλο και στη χειρότερη ποζάρουν στο φακό με ένα χαμόγελο ευτυχίας μετά τη συνέντευξη για τους 90 νεκρούς. Αντιμετωπίζουν την τραγωδία ως πολιτική ευκαιρία για να αποκομίσουν πολιτικά κέρδη. Ας είναι, όλοι θα κριθούμε. Εμείς σκύβουμε το κεφάλι μπροστά σε αυτή την ανείπωτη τραγωδία. Αναλαμβάνουμε την ευθύνη γιατί εμείς κυβερνάμε με όλες τις παθογένειες που κληρονομήσαμε. Αυτή η κατάσταση πρέπει να τελειώσει και θα τελειώσει. Το χρωστάμε στα θύματα της τραγωδίας αλλά και στα παιδιά, στο μέλλον.
Τίποτα και κανείς δεν θα ξεχαστεί, αυτό είναι το λιγότερο που μπορούμε να υποσχεθούμε ώστε η τραγωδία αυτή να είναι το έναυσμα για τις μεγάλες τομές που χρειάζεται το κράτος.