Σήμερα – ευτυχώς – ένα φιλικό παιχνίδι ανάμεσα σε μία ελληνική και μία τουρκική ομάδα, όπως το αποψινό ανάμεσα στην ΑΕΚ και τη Γαλατασαράι, δεν προκαλεί καμία εντύπωση. Το 1988, όμως, με τις πληγές από τον «Αττίλα» στην Κύπρο να πονούν πολύ περισσότερο μια και δεν είχαν περάσει παρά μόνο δεκατέσσερα χρόνια από την τουρκική εισβολή, η συμφωνία της «Ένωσης» με την κορυφαία ομάδα της γειτονικής χώρας για τη διεξαγωγή δύο φιλικών αγώνων σε διάστημα λίγων ημερών, συνιστούσε σημαντικό γεγονός.
Είχε προηγηθεί, βέβαια, η ιστορική συνάντηση των πρωθυπουργών Ανδρέα Παπανδρέου και Τουργκούτ Οζάλ στο Νταβός της Ελβετίας, με την οποία έγινε προσπάθεια εξομάλυνσης των σχέσεων των δύο χωρών που είχαν διαταραχθεί ακόμα περισσότερο με την κρίση του «Σισμίκ» το 1987. Έστω κι αν στο απώτερο μέλλον αποδείχθηκε ότι εκείνη η συμφωνία περί «μη πολέμου», δεν ήταν αρκετή για να περιορίσει τις ορέξεις των γειτόνων, το κλίμα που επικρατούσε εκείνη την εποχή, ευνοούσε την επαναπροσέγγιση Ελλάδας και Τουρκίας και σε ποδοσφαιρικό επίπεδο. Η ΑΕΚ και η Γαλατασαράι ήταν αυτές που έκαναν το βήμα.
Μιλάμε για μία εποχή, άλλωστε, που φιλικός αγώνας μεταξύ ομάδων των δύο χωρών δεν διεξαγόταν ούτε για αστείο, ενώ και η ΟΥΕΦΑ φρόντιζε να μην πέφτουν στις κληρώσεις των διοργανώσεων της οι ελληνικές με τις τουρκικές ομάδες. Μόνο στο (ξεπεσμένο) Βαλκανικό Κύπελλο ήταν αναπόφευκτο κάτι τέτοιο, με τελευταία ελληνοτουρκική κόντρα αυτήν του Ηρακλή με την Ανκαραγκιουτσού, στα ημιτελικά της διοργάνωσης του 1984-85 (ειρήσθω εν παρόδω, ο «Γηραιός» προκρίθηκε στα πέναλτι).
Η ΑΕΚ του Ντούσκο
Ο πρώτος φιλικός αγώνας συμφωνήθηκε να διεξαχθεί στη Νέα Φιλαδέλφεια στις 27 Ιουλίου 1988 και μπορεί να χαρακτηριστεί ιστορικός για την ΑΕΚ, μια και ήταν ο πρώτος που έδωσε μπροστά στο κοινό της από την ημέρα που ανέλαβε την τεχνική ηγεσία της ο Ντούσαν Μπάγεβιτς. Ύστερα από εννέα χρόνια μακριά από την κορυφή, η επιστροφή του «Πρίγκιπα του Νερέτβα» ως προπονητή έδινε όραμα και ελπίδα για κάτι καλύτερο στους φίλους της «Ένωσης».
Η Γαλατασαράι από την άλλη, ήταν η πρωταθλήτρια Τουρκίας και τη χρονιά που ακολούθησε θα γευόταν την πρώτη σπουδαία ευρωπαϊκή της διάκριση, με την πορεία μέχρι τα ημιτελικά του Κυπέλλου Πρωταθλητριών. Ο επιθετικός Τανζού Τσολάκ είχε κατακτήσει το «χρυσό παπούτσι» την αμέσως προηγούμενη περίοδο με 39 γκολ, ενώ στις τάξεις της βρισκόταν και ο βετεράνος Γάλλος επιθετικός, Ντιντιέ Σιξ –ο οποίος έμελλε να φύγει πριν τελειώσει εκείνο το καλοκαίρι. Άλλοι Τούρκοι διεθνείς άσοι της Γαλατά που ταξίδεψαν στην Αθήνα για το παιχνίδι ήταν ο γερμανοθρεμμένος Ιλιάς Τουφεκτσί, αλλά και οι Τσουνεΐτ Τανμάν, Γιουσούφ Αλτιντάς, Ουγκούρ Τουτουνεκέρ, Ισμαήλ Ντεμιρίζ, Σεμίχ Γιουβακουράν, Αρίφ Κοτζαμπιγίκ, Μετίν Γιλντίζ.
Στην αποστολή είχε συμπεριληφθεί κι ένας 18χρονος, ο Τουγκάι Κερίμογλου, ο οποίος έμελλε να εξελιχθεί σε «αστέρα» πρώτου μεγέθους αρκετά χρόνια αργότερα, αλλά και τρεις Γιουγκοσλάβοι. Ο Μαυροβούνιος τερματοφύλακας, Ζόραν Σίμοβιτς, ο Κοσοβάρος χαφ, Τζεβάντ Πρεκάζι και ο Βόσνιος επιθετικός, Μερσάντ Κοβάτσεβιτς, ο οποίος ως μουσουλμάνος είχε πάρει την τουρκική υπηκοότητα και αγωνιζόταν με το επώνυμο Γκιουνές. Προπονητής ήταν ο Μουσταφά Ντενιζλί, ο οποίος είχε διαδεχθεί ένα χρόνο νωρίτερα τον καταξιωμένο Δυτικογερμανό, Γιουπ Ντέρβαλ.
Συστήθηκε με γκολάρα
Εκτός από το να δουν τον Μπάγεβιτς στον ρόλο του προπονητή, οι φίλαθλοι της ΑΕΚ έκαναν σαν τρελοί για ένα εισιτήριο εκείνου του φιλικού αγώνα για έναν ακόμα λόγο που είχε… ονοματεπώνυμο. Τον Μίροσλαβ Οκόνσκι, που είχε αποκτηθεί από το Αμβούργο! Ο Πολωνός μεσοεπιθετικός ήταν το μεταγραφικό «μπαμ» του νέου προέδρου της ΠΑΕ, Στράτου Γιδόπουλου και οι γλαφυρές περιγραφές των κατορθωμάτων του στην προετοιμασία είχαν γιγαντώσει την περιέργεια του κόσμου, σε μία εποχή που όχι απλώς δεν υπήρχε το ίντερνετ, αλλά ούτε τηλεόραση είχε τη δυνατότητα να καλύπτει τα πάντα, όπως τώρα.
Ο Οκόνσκι συστήθηκε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στους 30.000 φίλους της ΑΕΚ που γέμισαν το γήπεδο της Νέας Φιλαδέλφειας, μια και με περίτεχνη ενέργεια «άδειασε» τον Σίμοβιτς και άνοιξε το σκορ μόλις στο 11’. Η συνέχεια δεν ήταν εξίσου καλή για την «Ένωση», η οποία δέχθηκε την ισοφάριση από τον Κοβάτσεβιτς (ή Γκιουνές, διαλέγετε και παίρνετε) στο 55’. Και παρότι προηγήθηκε εκ νέου με γκολ που πέτυχε στο 67’ ο νεαρός, τότε, Γιώργος Χριστοδούλου, δεν κατόρθωσε να κρατήσει τη νίκη γοήτρου. Ο έτερος Γιουγκοσλάβος (που θα έπαιρνε κι αυτός την τουρκική υπηκοότητα), ο Πρεκάζι, διαμόρφωσε το τελικό 2-2 με έξοχο «σκαφτό» πλασέ εκτός περιοχής που «κρέμασε» τον Φάνη Κοφινά στο 70’. Πριν το 2-1, στο 61’, η ΑΕΚ είχε και ένα δοκάρι με τον Κύπριο, Γιώργο Σαββίδη.
Απάντηση με «τεσσάρα»!
Ο Μπάγεβιτς δεν είχε μείνει ικανοποιημένος από την εμφάνιση της ΑΕΚ στο πρώτο φιλικό, αλλά ήταν θέμα χρόνου η δουλειά του να αποδώσει καρπούς. Η διαφορά φάνηκε στη ρεβάνς, που διεξήχθη στις 8 Αυγούστου 1988 στο κατεδαφισμένο πια στάδιο «Ινονού» της Κωνσταντινούπολης. Εκεί όπου η «Ένωση» έδωσε μία μαγική παράσταση νικώντας 4-3 τη Γαλατασαράι, έχοντας προηγηθεί 4-0 στο 70’!
Ο (απών από το πρώτο ματς λόγω τραυματισμού) Δανός, Χένρικ Νίλσεν, πρώτος σκόρερ της Α’ Εθνικής το 1987-88, ήταν αυτός που άνοιξε το σκορ με σουτ στο 35’. Και, στα μισά του δεύτερου μέρους, η ΑΕΚ επιφύλαξε ένα πεντάλεπτο-εφιάλτη στους Τούρκους. Ο Οκόνσκι με απ’ ευθείας κόρνερ (!) στο 65’, ο Πατίκας στο 67’ και ο Σαββίδης στο 70’, έδωσαν στη διαφαινόμενη νίκη διαστάσεις θριάμβου.
Σύμφωνα με τον απεσταλμένο της εφημερίδας «Αθλητική Ηχώ», Μίμη Βαζογιάννη, ο Τούρκος διαιτητής Γιακουντάν προσπάθησε και κατάφερε να περιορίσει την έκταση της ήττας της Γαλατασαράι. Με δύο ανύπαρκτα πέναλτι που καταλόγισε και τα οποία αξιοποίησε ο Τσολάκ, ο οποίος ενδιάμεσα πέτυχε και τρίτο γκολ. Λίγο πριν το τέλος, μάλιστα, ο Στέλιος Μανωλάς εκνευρίστηκε τόσο πολύ με ένα φάουλ που καταλόγισε, σε σημείο να βγάλει τη φανέλα του και να κινηθεί απειλητικά εναντίον του.
Τελικά η ΑΕΚ διατήρησε το υπέρ της 4-3, το οποίο όμως δεν αντικατόπτριζε την εικόνα του αγώνα. Η νέα «Ένωση» του Μπάγεβιτς είχε κάνει πλάκα στην πρωταθλήτρια Τουρκίας και έδειχνε ικανή για μεγάλα πράγματα. Όσοι ήταν αισιόδοξοι, δεν θα έπεφταν έξω. Αλλά και ο στόχος των δύο φιλικών αγώνων είχε επιτευχθεί. Οι παίκτες των δύο ομάδων έστειλαν το μήνυμα της φιλίας και της συναδέλφωσης των δύο λαών, ενώ Έλληνες και Τούρκοι φίλαθλοι απλώς απόλαυσαν το πλούσιο ποδοσφαιρικό θέαμα, χωρίς καμιά πλευρά να καταφύγει σε εθνικιστικές ακρότητες. Οι οπαδοί της Γαλατασαράι, μάλιστα, καταχειροκρότησαν τους παίκτες της ΑΕΚ στη ρεβάνς του «Ινονού» για τη σπουδαία τους εμφάνιση.
