Άρθρο – ανάλυση του γενικού διευθυντή της ΚΑΕ Ολυμπιακός, Νίκου Λεπενιώτη, στο capital.gr για τις οικονομικές επιπτώσεις του κορωνοϊού στους επαγγελματικούς αθλητικούς συλλόγους
«Προσπαθώντας να αξιολογήσει κανείς τη σημερινή κατάσταση και να ενσωματώσει στην αξιολόγηση αυτή, τις επιπτώσεις της πανδημίας στον χώρο του επαγγελματικού αθλητισμού, θα καταλήξει, αν είναι λογικός, στο συμπέρασμα, ότι δεν μπορεί να υπάρξει καμία απολύτως εκτίμηση, αξιολόγηση ή πρόβλεψη.
Βλέποντας επιπλέον στον χώρο μας, προσπάθειες πολλών εμπλεκομένων στον επαγγελματικό αθλητισμό, να καταλήξουν σε συγκεκριμένα νούμερα, ποσοστά, ή αξιολογημένες διαδικασίες υπολογισμού “χασούρας” των ομάδων, των στελεχών, των χορηγών και κυρίως των επαγγελματιών αθλητών, το μόνο που μπορεί να κάνει κάποιος είναι να μειδιάσει και να ενσωματώσει ως βασικό κριτήριο σε αυτή τη διαδικασία, τα προσωπικά συμφέροντα του καθενός ή την ματαιοδοξία του.
Οποιαδήποτε αξιολόγηση ή μέτρηση της εξέλιξης της οικονομικής κατάστασης αθλητών, ομάδων, ατζέντηδων, χορηγών, τηλεοπτικών παρόχων και λοιπόν δυνάμεων του επαγγελματικού αθλητισμού, την ίδια στιγμή που σε κάποιες χώρες δίπλα στον καθένα μας, δεν έχουν φέρετρα για τοποθετήσουν τους νεκρούς ή δεν μπορούν οι συγγενείς να αποχαιρετίσουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα, αγγίζει ή και ξεπερνάει τα όρια της προσβολής. Τουλάχιστον τόσο εγώ προσωπικά όσο και στον Ολυμπιακό ως οργανισμός, από τους Προέδρους έως τον τελευταίο υπάλληλο, έτσι νιώθουμε.
Ας αφήσουμε όμως για λίγο στην άκρη την πραγματική κατάσταση, με σεβασμό πάντα σε όλα αυτά που συμβαίνουν, και ας δούμε λίγο τεχνοκρατικά κάποια στοιχεία που ίσως βοηθήσουν πολλούς από εμάς να κατανοήσουν το που βρίσκεται ο επαγγελματικός αθλητισμός σήμερα.
Η διακοπή οποιασδήποτε αθλητικής επαγγελματικής συνάντησης (αγώνες, προπονήσεις κλπ) από τις 12 Μαρτίου, έχει δημιουργήσει μια εξαιρετικά δύσκολή κατάσταση σε όλο τον επαγγελματικό αθλητισμό, στην χειρότερη όμως θέση βρίσκονται οι επαγγελματικές ομάδες. Και αυτό γιατί προσπαθούν να διαχειριστούν μια κατάσταση η οποία έχει τα εξής μοναδικά και βασικά χαρακτηριστικά:
– Πρόκειται για μια πραγματική οικονομική καταστροφή.
– Κανείς δεν γνωρίζει πότε θα αφήσουμε πίσω μας αυτή τη κατάσταση.
– Στις 12 Μαρτίου σταμάτησε η οποιαδήποτε παραγωγή “προϊόντος” από την εκάστοτε αθλητική εταιρεία, είτε λέγεται Λίβερπουλ, είτε η πιο μικρή επαγγελματική ομάδα hockey. Αμέσως οπότε σταμάτησε η οποιαδήποτε εισροή εσόδων για τις ομάδες-εταιρείες. Είναι σαν ένα εργοστάσιο να έκλεισε απότομα, απόλυτα και ολοκληρωτικά.
– Δεν γνωρίζει κανείς πότε και αν θα ξεκινήσει η παραγωγή του αθλητικού προϊόντος (αγώνες της ομάδας με θεατές και τηλεοπτική κάλυψη). Άρα δεν γνωρίζει κανείς πότε θα ανοίξει ξανά το εργοστάσιο και υπό ποιες συνθήκες. Συνεπώς δεν γνωρίζει κανείς αν το εργοστάσιο θα κερδίσει ξανά και πότε, έστω και ένα ευρώ.
– Την ίδια στιγμή το εργοστάσιο θα πρέπει να αποφασίσει τι θα κάνει με τους εργαζόμενους κάθε είδους, είτε αυτούς στην παραγωγή (υπαλλήλους) είτε αυτούς στις πωλήσεις και τις άλλες πιο υψηλές θέσεις (αθλητές και προπονητές). Θα συνεχίσει να τους πληρώνει χωρίς να εργάζονται και χωρίς να παράγουν; Και αν ναι, ως πότε;
– Ταυτόχρονα το εργοστάσιο έχει μια σειρά από άλλες υποχρεώσεις και έξοδα να καλύψει. Προμηθευτές, χρηματοδοτήσεις και δάνεια που τρέχουν, αγορές πρώτης ύλης, υπηρεσίες λειτουργίας, ασφάλεια και μια σειρά από υποχρεώσεις που κάποιες μπορείς να τις μειώσεις κάποιες άλλες όχι. Από που θα βρεθούν αυτά τα χρήματα?
– Τέλος ο ιδιοκτήτης του εργοστασίου, ο οποίος είναι στη δυσκολότερη θέση από όλους, θα πρέπει να αξιολογήσει μια σειρά από δεδομένα τα οποία όμως αλλάζουν κάθε ημέρα, κάθε ώρα και πολλά από αυτά, δεν είναι καν στο χέρι του (π.χ. κλείσιμο αθλητικών εγκαταστάσεων, απαγόρευση μετακινήσεων κλπ). Θα πρέπει να αξιολογήσει επίσης ο ιδιοκτήτης τους ανταγωνιστές της αγοράς είτε στην ίδια χώρα, είτε σε διαφορετική και το πως κινούνται αυτοί. Θα πρέπει να αξιολογήσει την προσωπική του οικονομική κατάσταση και αν αντέχει να συνεχίσει. Θα πρέπει τέλος να αξιολογήσει το μέλλον και κατά κάποιο τρόπο να προβλέψει αν το προϊόν που θα παράγει, θα υπάρχει κάποιος που θα τον ενδιαφέρει να το αγοράσει και πότε θα γίνει αυτό.
Μετά τις παραπάνω συγκρίσεις μεταξύ εργοστασίων και επαγγελματικών ομάδων, επανέρχομαι στην ουσία: Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το παραμικρό.
Όταν κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το παραμικρό, είναι άτοπη οποιαδήποτε συζήτηση για το παρόν και πολύ περισσότερο για το μέλλον. Είναι άτοπη οποιαδήποτε συζήτηση για δικαιώματα των παικτών επί των συμβολαίων τους και μοιρασιά της ζημιάς μεταξύ ομάδας και αθλητή. Η ζημιά για κάθε επαγγελματική ομάδα θα είναι η μεγαλύτερη της ιστορίας της, δεν έχει υπάρξει σύγκριση με κάτι τέτοιο στο παρελθόν οπότε δεν μπορεί να γίνει οποιοδήποτε υπολογισμός. Ο πασίγνωστος γκουρού των χρηματοοικονομικών,Larry Fink της Blackrock, της γνωστής εταιρείας που διαχειρίζεται 7.5 τρις δολάρια δήλωσε χαρακτηριστικά: “Στα 44 χρόνια που ασχολούμαι με τα χρηματοοικονομικά, ποτέ δεν βίωσα κάτι παρόμοιο”.
Καμιά ομάδα δεν θέλει να μην πληρώσει τον αθλητή ή τον προπονητή ή τον εργαζόμενο της. Το θέμα είναι αν μπορεί με βάση τα πραγματικά δεδομένα και με βάση τις προτεραιότητες της….. Και η βασική προτεραιότητα του καθενός σήμερα είναι να υπάρχει και αύριο.
Φυσικά η ζωή θα συνεχιστεί. Και επειδή η ζωή θα συνεχιστεί και όλοι μαζί θα είμαστε ξανά στο ίδιο μετερίζι, η σκοπός δεν είναι να καταστρέψει ο ένας τον άλλον ή να επιβληθεί ο ένας στον άλλον. Ο στόχος είναι να βρεθεί η κατάλληλη ισορροπία ώστε στην νέα εποχή που θα ζήσουμε (γιατί θα είναι μια εντελώς νέα εποχή), να λειτουργούμε όλοι μαζί και όλοι για τον ίδιο σκοπό. Να μην λείπει κανείς. Επειδή το πρόβλημα είναι συστημικό αν ένας κρίκος του συστήματος καταστραφεί ή αν θελήσει να επιβληθεί έναντι κάποιου άλλου, το σύστημα θα καταρρεύσει, δεν θα ισορροπήσει. Αυτό θα πρέπει να συμβεί και μεταξύ οργανισμών και αθλητών, χορηγών και λιγκών, λιγκών και ομάδων, ομάδων και κατόχων εισιτηρίων διαρκείας, παρόχων τηλεοπτικού προϊόντος, λιγκών και πελατών, αθλητών και ατζέντηδων, ομάδων και χορηγών κ.ο.κ.
Στην επαγγελματικό αθλητισμό, οι επαγγελματικές ομάδες εισπράττουν τα περισσότερα χρήματα της σεζόν, προς το τέλος της αγωνιστικής περιόδου. Θέλεις οι πιο σημαντικοί αγώνες, η αύξηση του ενδιαφέροντος του κόσμου, οι τελικοί, τα play offs, οι πιο κρίσιμοι αγώνες της σεζόν, το γεγονός ότι οι περισσότεροι χορηγοί, διαφημιζόμενοι και τηλεοπτικοί πάροχοι, παραδοσιακά προγραμματίζουν τις μεγαλύτερες καταβολές δόσεων προς το τέλος της σεζόν – όλα αυτά δημιουργούν μια ροή εσόδων στο τελευταίο ¼ της σεζόν (Απρίλιος – Μάϊος-Ιούνιος) η οποία πολλές φορές αγγίζει κοντά στο 40%-50% επί των συνολικών εσόδων της χρονιάς. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει ποιο θα είναι το τελικό ποσό που θα εισπράξουν τελικά οι ομάδες….
Πάγωμα εισροών
Το πάγωμα των αθλητικών συναντήσεων λόγω της επιδημίας, έχει συνδυαστεί με το πάγωμα πολλών εισροών των επαγγελματικών ομάδων και δημιουργεί ένα τεράστιο κενό στο ισοζύγιο των εσόδων της χρονιάς. Οπότε η ζημιά που πιθανώς θα γράψουν οι επαγγελματικές αθλητικές εταιρείες, κατά την φετινή αθλητική χρονιά, ξεκινούν από το 40%-50% των εσόδων της σεζόν. Φυσικά το επακόλουθο μιας τέτοιας κατάστασης, κυρίως για να μετριαστεί η ζημιά είναι η μεταφορά ενός σημαντικού μέρους αυτού του ελλείμματος σε όλους τους εμπλεκόμενους και κυρίως σε αυτούς που εισπράττουν, σύμφωνα με τα στοιχεία φυσικά, περίπου το 75%-80% του budget της κάθε επαγγελματικής ομάδας παγκοσμίως, των αθλητών/προπονητών (μαζί με τους φόρους). Σε αυτό δεν διαφωνεί κανείς, ούτε οι ίδιοι οι αθλητές, το θέμα είναι τα τελικά ποσοστά…
Πρακτικά αν μια αθλητική ομάδα έχει έσοδα όλη τη σεζόν από όλες τις πηγές π.χ. 20 εκ., τα 8-10 εκ. αφορούν το τελευταίο ¼ της σεζόν (2,5-3 μήνες). Αν τώρα θεωρήσουμε ότι οι αθλητές πληρώνονται για 10 μήνες και ότι τα πρωταθλήματα σταματήσανε ενώ είχαμε διανύσει τους 6 μήνες και 12 ημέρες, τότε το υπόλοιπο των πληρωμών των αθλητών αφορά το διάστημα των 3 μηνών και 18 ημερών. Οι 2.5 όμως από τους 3 μήνες και 18 ημέρες που απομένανε για να ολοκληρωθεί η σεζόν, παράγουν, σύμφωνα με στοιχεία από όλα τα επαγγελματικά αθλήματα παγκοσμίως, περίπου το 45%-50% των εσόδων των αθλητικών ομάδων. Άρα κατά κάποιο τρόπο, οι αγώνες που δεν έχουν πραγματοποιηθεί, θεωρούνται οι πιο σημαντικοί, αναφορικά με τα συνολικά έσοδα των ομάδων, ενώ οι μισθοί των αθλητών των τελευταίων 3.5 μηνών, αντιστοιχούν σε “παραγωγή” ή εισροή εσόδων προς την ομάδα, μεγαλύτερη από το 50% επί του συνόλου όλης της αγωνιστικής περιόδου.
Με βάση αυτά τα δεδομένα, ποιος ειδικός, διαιτητής ή δικαστής θα αποφασίσει τελικά τι πρέπει να γίνει μεταξύ ομάδων και αθλητών στην περίπτωση που δεν συνεχιστούν τα πρωταθλήματα; Ποια απόφαση θα είναι απόλυτα δίκαιη; Απαντώ: Καμία.
Αυτό θα έχει σαν επακόλουθο, η κάθε ομάδα να προστατεύσει όπως θεωρεί εκείνη καλύτερα, καταρχήν, την ύπαρξη της και κατά δεύτερον την ομαλή συνέχιση της λειτουργίας της. Σίγουρα θα υπάρξουν αθλητικές ομάδες που θα πτωχεύσουν, όπως και εταιρείες σε κάθε κλάδο αντίστοιχα… Σημειώνω εδώ την βοήθεια ύψους 1-2 δισ. ευρώ που φέρεται να ζήτησε η Adidas από την Γερμανική κυβέρνηση ενώ υπολογίζεται ότι περίπου το 80% των εταιρειών διαχείρισης τηλεοπτικών δικαιωμάτων (4 στις 5) θα χρειαστούν βοήθεια καθώς στις πιο πολλές, υπήρχε πολύ μεγάλη μόχλευση στα έσοδα τους.
Η αξιολόγηση της οικονομικής ζημιάς των αθλητικών επαγγελματικών ομάδων δεν θα μπορέσει να γίνει πριν το τέλος της σεζόν 2020-21 και συγκεκριμένα κοντά στο καλοκαίρι του 2021. Το πιο πιθανό είναι ότι η κατάσταση με τα μειωμένα έσοδα των ομάδων να συνεχιστεί για ακόμα 2-3 σεζόν. Οι προβλέψεις για την ερχόμενη σεζόν, που φυσικά δεν μπορούν να γίνουν αυτή τη στιγμή, δεν αφήνουν περιθώρια για την κατάρτιση αξιόπιστων πλάνων. Όταν προχωράς σε κάτι παντελώς άγνωστο, θέλεις να πατάς τα πόδια σου στα ρηχά νερά, δεν πας να κολυμπήσεις εκεί που δεν γνωρίζεις αν θα πατάς. Αυτή η απλή φιλοσοφία θα εφαρμοστεί από πολλές ομάδες την ερχόμενη σεζόν, σε παγκόσμιο επίπεδο. Ίσως να φέρει μια ισορροπία που είχε χαθεί τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω του έντονου ανταγωνισμού, του “φθηνού” χρήματος, της διαφορετικής φιλοσοφίας μεταξύ ομάδων και ιδιοκτητών και της έλλειψης ενός κατάλληλου πλαισίου δράσης σε πολλούς τομείς (λογικού και ακέραιου FFP, salary cap, κοινής φορολογικής πολιτικής, κ.λ.π.), τουλάχιστον στην Ευρώπη.
Το συμπέρασμα είναι ένα: Όλοι θα βγούμε χαμένοι από αυτό που μας έτυχε. Άλλοι περισσότερο, άλλοι λιγότερο. Το θέμα είναι να είμαστε όλοι εδώ αύριο μαζί και να συνεχίσουμε. Και αυτό θα γίνει αν κοιτάξουμε ο καθένας τον άλλον στα μάτια με κατανόηση, ταπεινότητα, σεβασμό, φιλότιμο και αλληλεγγύη. Γιατί στο τέλος της ιστορίας, ο σκοπός είναι να βγούμε όρθιοι και ζωντανοί από αυτή τη δοκιμασία και όχι λιγότερο ή περισσότερο πλούσιοι…»