Αττική, εθνική καταστροφή: Η επόμενη μέρα για τους ανθρώπους της τραγωδίας

Ο επιστημονικός συνεργάτης του FWS.GR, Λάμπρος Αναγνωστόπουλος, γράφει για τις απώλειες ανθρώπων και πώς αυτές αντιμετωπίζονται

Η χώρα μας διανύει ίσως την τραγικότερη εβδομάδα της σύγχρονης ιστορίας της, καθώς μετά τις πυρκαγιές που ξέσπασαν τις προηγούμενες μέρες στο νομό Αττικής, συνεχίζεται η καταμέτρηση των θυμάτων. Εκτός από τους δεκάδες επιβεβαιωμένους νεκρούς, υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός τραυματιών, ενώ δεκάδες είναι και οι αγνοούμενοι. Το σκηνικό είναι ακόμη «πολεμικό», αλλά όπως είναι λογικό σε λίγο καιρό, θα το αφήσουμε πίσω μας και θα συνεχίσουμε όλοι κανονικά την «καθημερινότητά» μας, εκτός βέβαια από τους άμεσα εμπλεκόμενους. Πυρόπληκτοι, συγγενείς, φίλοι, γείτονες, ακόμη και διασώστες, είναι πολύ πιθανό να εμφανίσουν κάποια ψυχική ή ψυχοτραυματική διαταραχή, απόρροια των πολύ έντονων εικόνων και γεγονότων που βίωσαν. Στο πλαίσιο αυτό, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι οι άνθρωποι αυτοί χρειάζονται την υποστήριξη και την βοήθεια ειδικών, επαγγελματιών, αλλά και εθελοντών.

Κατ’ αρχάς, ορισμένα γεγονότα όπως είναι οι φυσικές καταστροφές, δρουν άμεσα ή έμμεσα ως στρεσογόνοι παράγοντες για τους ανθρώπους, λόγω των αλλαγών που προκαλούν στην κανονικότητα της ζωής. Μπορούν να τροποποιήσουν καθοριστικά τη ζωή του ατόμου, το οποίο θα χρειαστεί να καταβάλει προσπάθειες για να προσαρμοστεί στην καινούρια κατάσταση που δημιουργείται. Οι αλλαγές αυτές προκαλούν δυσφορία, ενώ μπορούν μακροπρόθεσμα να οδηγήσουν σε ψυχικά τραύματα. Ως ψυχικό τραύμα, ορίζεται η αντίδραση σε κάθε ψυχοπιεστικό γεγονός, το οποίο βιώνεται από ένα άτομο ως απειλητικό ή καταστροφικό για την σωματική ακεραιότητα του ίδιου ή άλλων προσώπων. Μπορεί να προκαλέσει έντονο φόβο, αίσθημα ανασφάλειας ή αίσθημα τρόμου σχεδόν σε οποιονδήποτε.

Έτσι, ενεργοποιούνται ποικίλοι αμυντικοί μηχανισμοί για την αποκατάσταση της ισορροπίας του οργανισμού, μερικές φορές με επιτυχία και άλλες χωρίς να επιτυγχάνεται αποτελεσματική επαναπροσαρμογή. Η εμφάνιση της συμπτωματολογίας συνδέεται στενά με την ερμηνεία που δίνει το άτομο σχετικά με το πόσο σημαντικό είναι το γεγονός από συναισθηματική άποψη. Για παράδειγμα, σε θύματα φυσικών καταστροφών αυτό που βιώνεται κυρίως είναι το πολύ έντονο αίσθημα της απώλειας. Η απώλεια μπορεί να αφορά ένα πρόσωπο, την κατοικία, ακόμη κι ένα αντικείμενο. Στο σημείο αυτό, αξίζει να σημειωθεί ότι οι επιπτώσεις των ψυχοπιεστικών γεγονότων μπορεί να διαφέρουν, ανάλογα με την ηλικία, το φύλο, την κοινωνική τάξη και την οικογενειακή κατάσταση του καθενός.

Συχνά, η κλινική εικόνα της ψυχοτραυματικής κατάστασης χαρακτηρίζεται από διαταραχές του ύπνου με εφιάλτες, αποφυγή δραστηριοτήτων που θυμίζουν το τραυματικό γεγονός, δυσκολία συγκέντρωσης, ευερεθιστότητα, μειωμένη συναισθηματική συναλλαγή και κοινωνική απόσυρση. Ακόμη, μπορεί να συνοδεύεται από κατάθλιψη, αυτοκτονικό ιδεασμό και κατάχρηση αλκοόλ ή ουσιών, καθώς η ενοχή της επιβίωσης σε περίπτωση θανάτου συγγενικών προσώπων αποτελεί χαρακτηριστικό φαινόμενο. Φυσικά, ψυχικά τραύματα υφίστανται όλοι σχεδόν οι άνθρωποι στη διάρκεια της ζωής τους, δεν είναι όμως για όλους παθογόνα.

Όσον αφορά στην αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων, βασικό στόχο πρέπει να αποτελεί το να σταματήσει το άτομο να κυριαρχείται από τις μνήμες του παρελθόντος και να ξαναρχίσει να ζει στο παρόν. Αν και πρόκειται για τρομακτική και μη αποδεκτή κατάσταση, το άτομο καλείται να ενσωματώσει το τραυματικό γεγονός ως ένα βίωμα της προσωπικής ζωής του, μέσα από κατάλληλη συναισθηματική επεξεργασία. Αυτή η ενσωμάτωση δεν είναι εύκολη ως προς την υλοποίησή της και είναι κάτι που σίγουρα έρχεται σταδιακά. Οπωσδήποτε, είναι αναγκαία η ευαισθητοποίηση όλης της κοινωνίας. Οι ασθενείς εμφανίζονται ειδικά τον πρώτο καιρό απρόθυμοι για συζήτηση γύρω από την συμπτωματολογία τους και αποφεύγουν την ψυχιατρική παρακολούθηση. Άλλωστε, σε πολλές περιπτώσεις φαίνεται πως οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας υποκαθίστανται σε πρώτο στάδιο τουλάχιστον, από άλλα άτομα ή υπηρεσίες όπως είναι για παράδειγμα οι φίλοι, οι εθελοντές ή οι διάφοροι κοινωνικοί φορείς.

Εν κατακλείδι, αν υπάρχει κάτι θετικό αμέσως μετά την τραγωδία, είναι η αλληλεγγύη που έδειξαν όλοι οι πολίτες της χώρας. Είναι σπουδαίο μέσα στις μεγάλες κρίσεις και συμφορές να καταφέρνουν να διατηρούνται οι ανθρώπινες αξίες. Ωστόσο, η Πολιτεία είναι υποχρεωμένη να μεριμνήσει για άλλα βασικά πράγματα σχετικά με αυτούς τους ανθρώπους και να μην μείνει στα λόγια. Οι δύο κύριοι παράγοντες είναι η κάλυψη των βασικών αναγκών διαβίωσης και η παροχή ασφάλειας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι διαδραματίζουν σημαντικότατο ρόλο και συνιστούν προϋπόθεση για οποιαδήποτε θεραπευτική ή φαρμακευτική παρέμβαση.

Λάμπρος Αναγνωστόπουλος

 

Βιβλιογραφία: Νικηφόρος Β. Αγγελόπουλος, Ιατρική Ψυχολογία και Ψυχοπαθολογία, Βήτα Ιατρικές Εκδόσεις

BEST OF SPORTS VIDEOS

ΑΘΛΟΣ HEADLINES

ΑΕΚ – Λεβαδειακός 1-1: Βαθμός-δώρο στην Ένωση στο 94′ με καθαρό επιθετικό φάουλ του σκόρερ Μήτογλου (vid)

Το καθαρό επιθετικό φάουλ του Μήτογλου στον Κάσσο στο 94' έγινε... καπνός από Τσακαλίδη και VAR Βεργέτη και κάπως έτσι η ΑΕΚ γλίτωσε την πρώτη εντός έδρας ήττα στη φετινή σεζόν

ΠΑΟΚ – Ατρόμητος 3-0: Ευστοχία, Κοτάρσκι και αριθμητικό πλεονέκτημα από το 21′ έφεραν άνετη νίκη

Ο Ατρόμητος έμεινε με δέκα παίκτες εξαιτίας της αποβολής του Αθανασίου με απευθείας κόκκινη στο 21ο λεπτό και ο ΠΑΟΚ που δεν εντυπωσίασε με την απόδοση του και είδε τον Κοτάρσκι να πιάνει ακόμη ένα πέναλτι, πανηγύρισε την πρώτη νίκη σε ματς πρωταθλήματος στην Τούμπα μετά τις 25 Αυγούστου

Τότεναμ – Λίβερπουλ 3-6: Τη διέσυρε στο Λονδίνο με τον Σαλάχ να γράφει εξωγήινο ρεκόρ

Με μισή ντουζίνα γκολ φιλοδώρησε την Τότεναμ στο Λονδίνο...

Παναθηναϊκός – Athens Kallithea 1-0: Λύτρωση στο 82′ κόντρα στους δέκα της Καλλιθέας (vid)

Ο Γερεμέγεφ έδωσε ξανά τη λύση στον ΠΑΟ με γκολ στο 82' κόντρα στη Καλλιθέα που έπαιξε από το 33' με δέκα παίκτες λόγω της αποβολής του Μουτίνιο

Ολυμπιακός – Μαρούσι 106-94: Αποθέωση του επιθετικού μπάσκετ με την κλάση του Πίτερς και τη σπιρτάδα του Βιλντόσα

Σε ένα ματς αποθέωση του επιθετικού μπάσκετ και διαφήμιση για το ελληνικό πρωτάθλημα, Ολυμπιακός και Μαρούσι μοίρασαν θέαμα και με σκορ... NBA οι Ερυθρόλευκοι πήραν τη 10η νίκη τους στο πρωτάθλημα με πρωταγωνιστές του Πίτερς, Λαρεντζάκη και Βιλντόσα

Μόντσα – Γιουβέντους 1-2: Έσπασε το αρνητικό σερί με ΜακΚένι και Γκονζάλες

Μετά από τέσσερις σερί ισοπαλίες, η Γιουβέντους γεύτηκε τη...

Ο Ρότα τα έβαλε με τη… διαιτησία: «Ο Θεός βλέπει και κρίνει, πρώτη φορά συμβαίνει αυτό»

Αν και ο χρόνος των καθυστερήσεων ξεπέρασε τα έξι...

Χωρίς Χουχούμη η αποστολή του Αστέρα για Άρη

Την προετοιμασία του για την αυριανή (23/12) εντός έδρας...

Λουτσέσκου: Το 2024 ήταν από τις πιο όμορφες και συναρπαστικές χρονιές, το κλείνουμε με ωραίο τρόπο

Ο Ατρόμητος έμεινε με δέκα παίκτες εξαιτίας της αποβολής του Αθανασίου...