Ήταν πρωί της 26ης Ιουλίου 1822, όταν η εμπροσθοφυλακή της στρατιάς του Δράμαλη έμπαινε στα στενά των Δερβενακίων, στην προσπάθεια για επιστροφή στην Κόρινθο. Στα στενά εκείνα όμως είχε στήσει την αριστοτεχνική παγίδα του ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, έχοντας στο πλάι του τον Παπαφλέσσα, τον Νικηταρά, τον Νικήτα Φλέσσα, τον Φωτάκο και πολλούς ακόμα οπλαρχηγούς.
Ο καμμένος αργολικός κάμπος έδινε μια μόνο επιλογή στον Δράμαλη πασά. Να γυρίσει στην Κόρινθο και να περιμένει τον στόλο για ανεφοδιασμό. Αν τα κατάφερνε η Επανάσταση πιθανότατα θα έσβηνε, όμως εκεί οι Έλληνες, με τον Κολοκοτρώνη να στήνει με μαεστρία το «δόκανο», σε έναν χώρο όπου η αριθμητική δύναμη δεν είχε καμμία μα καμμία σημασία, νίκησαν. Έτσι η στρατιά των 30.000 Τουρκαλβανών διαλύθηκε από περίπου 3.000 άνδρες, μέσα σε δύο ημέρες. Από τις 26 που άρχισε η μάχη στα στενά, έως και τις 28 Ιουλίου που ολοκληρώθηκε η εκκαθάριση των διασκορπισμένων της τμημάτων σε Αργολίδα και Κορινθία.
Εκείνη την ημέρα πριν αρχίσει η μάχη ο «Γέρος του Μοριά» είχε πει στους στρατιώτες του: «Έλληνες σήμερα εγεννήθημεν και σήμερα θα πεθάνομεν για τη σωτηρία της πατρίδας και της δικής μας», ενώ μετά τη μάχη ειπώθηκε απ’ όλους ότι η νίκη αυτή θα πρέπει να γιορτάζεται στους αιώνες γιατί αυτή έσωσε την Επανάσταση και οδήγησε αρκετά χρόνια μετά στην απελευθέρωση και στη δημιουργία του σύγχρονου Ελληνικού κράτους.
Αναζητείται ενότητα, σχέδιο και ηγέτης…
Η μάχη στα Δερβενάκια έδειξε ότι σε δύσκολες στιγμές η ενότητα των Ελλήνων δημιουργεί τα θαύματα των λίγων απέναντι στους πολλούς και δίνει δύναμη για να ξεπερνούν εύκολα τις δυσκολίες που θεωρούνται ανυπέρβλητες. Τότε η ενότητα σε συνδυασμό με το σχέδιο, την οργάνωση και την εξυπνάδα που είχε ένας σχεδόν αγράμματος αλλά πραγματικός ηγέτης, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, οδήγησαν στην επιτυχία. Σήμερα λείπουν αυτά τα πράγματα. Λείπει η ενότητα, καθώς επικρατεί, όπως και τότε σε πολλές περιπτώσεις το καταστροφικό μικροσυμφέρον, λείπει η οργάνωση, το σχέδιο και η διορατικότητα που είχε ο «Γέρος του Μοριά», λείπει δυστυχώς ο ηγέτης, ο οποίος αναζητείται εδώ και πολλά χρόνια και δυστυχώς φίλες και φίλοι, δεν βλέπω στον ορίζοντα κανέναν.
Ελεύθεροι και όχι σκλάβοι γιατί κάποιοι έδωσαν τη ζωή τους
26 Ιουλίου 1822 μια ημέρα και μια μάχη που μας επέτρεψε να μην βρισκόμαστε τώρα στη θέση ενός άλλου ταλαιπωρημένου λαού, του κουρδικού, που έχει υποστεί τα πάνδεινα κάτω και από τον σύγχρονο τουρκικό ζυγό. Μια νίκη που συνέβαλε τα μέγιστα στο να είμαστε ελεύθεροι να δημιουργούμε, να διαφωνούμε, να μαλώνουμε, να λέμε τη γνώμη μας, να πληγώνουμε με κάθε τρόπο την ίδια μας την πατρίδα και τους εαυτούς μας, να δίνουμε πολλές φορές παράδειγμα αλληλεγγύης κ.λ.π. Σκεφτείτε, έστω για λίγο, την πιθανότητα να βρισκόμασταν σήμερα στη θέση των Κούρδων…
Το ευχαριστώ λοιπόν, σε αυτούς τους ανθρώπους που έδωσαν τη ζωή τους για να ζούμε εμείς σήμερα σε μια πατρίδα ελεύθερη και όχι να είμαστε σκλάβοι, είναι το ελάχιστο, όπως και η μνήμη των κατορθωμάτων τους που δεν πρέπει να σβήσει ποτέ…